SARAJEVO, 30.12.2020 – Istraživanje Udruženja novinara Srbije “Ekonomski i društveni položaj novinara”, koje je rađeno u oktobru i novembru, pokazalo je da prema podacima Sindikata novinara Srbije u Srbiji ima najviše medijskih radnika i novinara u odnosu na zemlje u regionu – oko 9.000, među kojima je 5.000 novinara.
Prema podacima UNS iz 2019. veliki izdavači kao što su javni servisi, Pink, Politika, Novosti, Ringijer, Prva, Mađar So, Studio B i B92 zapošljavaju oko 80 odsto svih zaposlenih u medijima, a 37 medija ima samo po jednog zaposlenog, dok u 10 poslove obavljaju volonteri.
Kada je riječ o platama, u istraživanju se navodi se da je oko 60 odsto novinara honorarno zaposleno, a da ih po tipu ugovora slijede fotoreporteri, da 34 odsto novinara mora da radi dodatni posao i da su plate ispod republičkog prosjeka između 38.000 i 45.000 dinara.
Istraživačica Ruža Ćirković rekla je da su plate u javnim servisima nešto više od republičkog prosjeka, ali da su plate u javnim servisima u prosjeku takve zbog plata direktora. Ćirković je dodala da je plata u RTS sedam odsto viša od prosjeka u državi, u Sjevernoj Makedoniji oko 11,7 odsto, u Federaciji BiH oko 20 odsto i u Sloveniji oko 21 odsto, ali da na to utiču plate direktora javnih servisa, pa tako plata direktora HRT iznosi 3,8 prosječnih plata, BHRT pet prosječnih plata, RTCG 5,3 prosječnih plata i RTS 6,4 prosječne plate (podatak iz 2015. godine).
Ona je istakla da je položaj zaposlenih u javnim servisima regulisan kolektivnim ugovorima, da se doprinosi plaćaju na cijelu platu i da imaju više sindikata i dodala da u Sloveniji javni servis ima čak i radnički savjet sa širokim ovlaštenjima.
Ruža Ćirković je izdvojila problem što je privatnim medijima neisplativo da imaju specijalizovane novinare za neku oblast, već da im više odgovaraju novinari “opšte prakse” i da se u regionu samo u HRT vidi briga za obrazovanje novinara.
U istraživanju koje je dostavljeno medijima predstavljeni su i podaci Lokal presa koji pokazuju da je prosječna plata novinara na lokalu na nivou minimalca, da su najčešći oblici kršenja sloboda i prava tokom 2019. bili neravnopravan tretman i uskraćivanje lokalnih izvora za sufinansiranje.
Predstavnica Sindikata novinara Hrvatske Maja Sever rekla je da se medijski sektor još nije oporavio od ekonomske krize 2007. godine, a da je novinarska plata u Hrvatskoj dovoljna da se nategnuto preživi mjesec. Ona je ukazala da kolektivne ugovore u Hrvatskoj imaju samo HRT i novinska agencija Hina, da plate stalno padaju i da se neprofitni sektor, u kojem ima dobrih medija, suočava sa tim da se u prethodnih pet godina sredstva ne dodjeljuju ili se dodjeljuju na sumnjiv način.
Iztok Jurančić iz Sindikata novinara Slovenije rekao je da su razlike u platama novinara velike i da neki primaju platu na nivou minimalca, a da ima i onih koji imaju plate više od prosječnih, kao i da se taj sindikat bori da se novinari ne zapošljavaju na fiktivne ugovore.
(Izvor: Udruženje novinara Srbije)
