SARAJEVO, 15.03.2018. – U Bosni i Hercegovini postoje određena formalno-pravna ograničenja slobode izražavanja i rada novinara, a da pri tom nisu neophodna za demokratsko društvo niti su u skladu sa evropskim standardima, nego predstavljaju instrument političkog pritiska na medije, konstatovano je između ostalog na seminaru o ograničenjima slobode izražavanja u BiH koji je počeo danas u Sarajevu.
Sudionici su istakli da slobodu izražavanja ograničavaju primjena Zakona o zaštiti od klevete koja nije u skladu sa evropskim standardima, zatim nepoštivanje odredbi Zakona o slobodi pristupa informacijama, ali i formalno-pravne odluke institucija kojima se ograničava pristup javnim događajima te način izbora uprave javnih servisa.
Mihaela Jovanović, sudija Općinskog suda u Živinicama, predstavila je osnovna načela slobode izražavanja koje promoviše Član 10 Evropske konvencije o ljudskim pravima (EKLjP).
“Sloboda izražavanja nije apsolutno pravo i može biti podvrgnuta određenim formalnostima, uslovima, ograničenjima ili kaznama propisanim zakonom i neophodnim u demokratskom društvu, a u interesu ograničenja prava drugih lica ili zaštite javnog interesa”, rekla je Jovanović te podsjetila na stanovište Evropskog suda za ljudska prava (ESLjP) koje podrazumijeva široko tumačenje Člana 10 EKLjP, a usko i restriktivno tumačenje izuzetaka koji su predviđeni zakonskim odredbama.
Pravnik i međunarodni ekspert Dušan Stojković istakao je kako ono što se izrekne može da dovede do povrede tuđih prava, da utiče na govornika ili na onoga o kome se govori ali i na širu društvenu zajednicu. “Zbog toga razlozi ograničenja moraju da budu jasno određeni i omeđeni. U protivnom, ako ograničenja i kriteriji nisu dovoljno precizno definisani kroz zakone, ljudi će se plašiti da govore zbog straha od sankcija”, rekao je Stojković te dodao kako je u digitalnom okruženju ovo pitanje još značajnije zbog specifičnosti medijskog okruženja.
Aladin Alagić, urednik Centra za istraživačko novinarstvo (CIN), ocijenio je tužbe za klevetu kao ograničavajuće za rad medija, te istakao da postoje određeni mehanizmi koji pomažu ovoj medijskoj kući da izbjegne tužbe ali i da određena zakonska ograničenja okrene u svoju korist.
“Tužbe pokušavamo izbjeći kroz detaljnu provjeru svih činjenica priče kao i kroz izbjegavanje narušavanja ugleda i časti lica o kojima pišemo”, rekao je.
Pored toga, za rad novinara CIN-a često je problem odbijanja postupanja po Zakonu o slobodi pristupa informacija od strane institucija od kojih traže informacije. “U slučajevima kada ne dobijemo infomaciju ili odgovor u zakonski predviđenom roku odlučili smo da podnosimo tužbe za nepoštivanje ZOSPI-ja. CIN je dobio do sada 8 presuda zbog odbijanja dostavljanja informacija.”
Novinarka Oslobođenja Gordana Katana rekla je da “ograničavanje pristupa javnim događajima u javnim institucijama za određene novinare i medijske kuće predstavlja pritisak na medije i ograničavanje prava na novinarski rad”.
Inter-profesionalni seminar “Ograničenja slobode izražavanja u BiH: instrument političkog pritiska protiv novinara/medija i/ili legitimna primjena evropskih standarda i člana 10 evropske konvencije o ljudskim pravima” okupio je više od 40 sudionika, predstavnika pravosuđa, advokata, novinara, urednika i eksperata iz oblasti medijskog prava.
Dvodnevnu radionicu organizovali su Vijeće Evrope i Udruženje/udruga BH novinari u okviru JUFREX – zajedničkog projekta EU i Vijeća Evrope – Jačanje pravosudne ekspertize o Slobodi govora u medijima Jugoistočne Evrope.