SafeJournalists mreža izražava zabrinutost zbog sve većeg neprijateljstva prema nezavisnim novinarima i novinarkama i medijskim profesionalcima u Albaniji, koje uključuje verbalne napade i antimedijsku retoriku visokih zvaničnika, kampanje kleveta i mizogino onlajn uznemiravanje usmjereno na novinarke.
Premijer Edi Rama je 11. februara 2025. BIRN Albanije nazvao “frengji” – uski prorez u zidovima tvrđave koji se koristi za pucanje iz oružja – i time ovu medijsku kuću predstavio ne kao nezavisnu novinarsku cjelinu, već kao selektivnog i ciljanog agresora. Ovaj verbalni napad, praćen dodatnom antimedijskom retorikom 12. februara, nastojao je da diskredituje istraživačko novinarstvo i potkopa ulogu medija kao stuba demokratske odgovornosti, nazivajući medije „močvarom“ ili „srednjovjekovnim tržišnim sudovima“ ili „besmislenom bukom“. Slično tome, gradonačelnik Tirane Erion Veliaj, nakon hapšenja zbog optužbi za korupciju, pokrenuo je ponižavajuće i zapaljive verbalne napade na novinare i novinarke koji su pratili slučaj, nazivajući ih „psima“ i odbacujući medije kao „kanalizacione kanale“.
Dana 17. februara 2025, novinarka Glidona Daci postala je meta mizoginističke i kampanje klevete. Daci je apadnuta u anonimnim objavama na društvenim mrežama, punim seksističkih insinuacija i izmišljenih optužbi, sa ciljem da se novinarka diskredituju profesionalno i lično.
SafeJournalists mreža takođe primjećuje da se u politički polarizovanom medijskom okruženju novinari koji izvještavaju o korupciji i pravdi sve češće suočavaju sa verbalnim napadima, zastrašivanjem i uznemiravanjem na mreži. Nezavisne kuće, među kojima je i Faktoje, bile su dio kampanja kleveta koje ih prikazuju kao instrumente stranog uticaja. Ovi napadi dolaze od strane raznih medija, javnih ličnosti i onlajn platformi.
Napadi koji se trenutno dešavaju direktno ugrožavaju slobodu medija i demokratsku odgovornost u Albaniji. Targetiranje novinara i novinarki, bilo zapaljivom retorikom, onlajn uznemiravanjem ili institucionalnim pritiskom, podriva osnovne demokratske vrijednosti, slabi povjerenje javnosti u novinarstvo i podstiče atmosferu straha i autocenzure.
Pozivamo nadležne da prestanu sa ovakvim kampanjama i napadima na novinare i novinarke, da osude one koji to rade i puste novinare i novinarke da obavljaju svoj posao. Takođe pozivamo političke lidere i javne zvaničnike da poštuju ulogu nezavisnog novinarstva kao ključne kontrole moći i da se angažuju sa medijima na način koji podržava demokratske principe.
SafeJournalists mreža ostaje posvećena praćenju i dokumentovanju prijetnji slobodi medija i nastaviće da izvještava o ovim alarmantnim dešavanjima. Solidarni smo sa nezavisnim novinarima i novinarkama u Albaniji i širom regiona koji nastavljaju svoj posao vitalan za društvo, uprkos rastućem neprijateljstvu i riziku.
SafeJournalists mreža će informisati relevantne nacionalne i međunarodne zainteresovane strane.
Svaki napad na novinare je napad na javni interes, demokratiju i prava svih građana.
Priština – Skoplje – Sarajevo – Zagreb – Beograd – Podgorica, 11.2.2025.
Udruženje novinara Kosova
Udruženje novinara Makedonije
Udruženje BH novinari
Hrvatsko novinarsko društvo
Nezavisno udruženje novinara Srbije
Sindikat medija Crne Gore
Fotografija: Canva