Rrjeti SafeJournalists është i shqetësuar për presionet dhe sulmet që kanë ndodhur gjatë ditëve të fundit dhe që kanë si objektiv mediat dhe gazetarët në Serbi.
Një burrë sulmoi gazetarët në Inđija sot, gjatë kohës që ata po raportonin për një marsh proteste të organizuar nga nxënësit e shkollave të mesme dhe studentët në atë qytet. Një burrë ia hapi telefonin mobil nga dora Vericës Marinčić, redaktore e portalit IN Media, dhe më pas e quajti atë dhe kolegun e saj Miodrag Blečić “ustasha”. Polici që ndodhi të ishte në vendin e ngjarjes fatmirësisht e ndali burrin dhe ndaloi përshkallëzimin e mëtejshëm të dhunës ndaj ekipit të portalit IN Media. Verica Marinčić i tha rrjetit SafeJournalists: “Ai fillimisht ofendoi fëmijët në kolonë duke i quajtur Ustasha, pastaj më trajtoi mua po me të njëjtën fjalë dhe më sulmoi për filmimin. E hodha telefonin, policia reagoi, por ai vazhdoi të na kërcënonte dhe sulmonte përmes policisë,” theksoi Verica.
Dje, gjatë ditës, policia e armatosur bastisi ambientet e organizatave joqeveritare, përfshirë organizatën e shoqërisë civile CRTA (Qendra për Hulumtim, Transparencë dhe Llogaridhënie), e cila është themeluese e mediave Istinomer, pa një urdhër të ligjshëm nga gjykata, në kundërshtim me Kushtetutën dhe ligjin.
Prokuroria e Lartë Publike në Beograd njoftoi dje se arsyeja e bastisjes nga policia në katër organizata të shoqërisë civile ishte “dyshimet e ngritura ndaj USAID-it në periudhën e mëparshme nga funksionarët më të lartë të shtetit të SHBA-ve në lidhje me keqpërdorimin e fondeve, mundësinë e pastrimit të parave dhe shpenzimin e paqëllimshëm të fondeve të taksapaguesve amerikanë në Serbi.”
Prokurori i Përgjithshëm i Prokurorisë së Lartë Publike në Beograd, Nenad Stefanović, tha në një konferencë shtypi se ishte kërkuar ndihma e Departamentit të Drejtësisë të SHBA për të marrë dokumentacionin “që mund të përdoret si provë në procedurat penale në Republikën e Serbisë para gjykatës kompetente” kundër organizatave joqeveritare.
Është e qartë se hetimi i përmendur nga Departamenti i Posaçëm për Shtypjen e Korrupsionit në Prokurorinë e Lartë Publike në Beograd nuk ka asnjë lidhje me USAID dhe përdorimin e dhurimeve nga organizatat e shoqërisë civile, por qeveria në Serbi po përdor USAID si justifikim për presion dhe kontroll financiar mbi organizatat që për vite kanë shfaqur dhe provuar keqpërdorimet lidhur me tenderët publikë në Serbi, shkeljet e ligjit dhe të drejtat zgjedhore të qytetarëve, dhe ndaj të cilave ajo bën një fushatë negative të vazhdueshme në mënyra të ndryshme.
Përveç ngjarjes së djeshme, dy ditë më parë, gazetarët u kontrolluan dhe u mbyllën në Kuvendin e qytetit në Novi Sad. Personat që siguruan seancën e Kuvendit të qytetit të Novi Sad, të hënën, nuk i lejuan gazetarët të futnin çanta private në ndërtesë, nëse kishte shenja proteste në formë të një dore të gjakosur, dhe i kontrolluan ata hollësisht në hyrje. Për më tepër, liria e lëvizjes për gazetarët u kufizua brenda ndërtesës. Pas hyrjes në sallën e shtypit ku kryetarja e Kuvendit të Novi Sad, Dina Vučinić, mbajti një konferencë, dera u mbyll dhe gazetarët u thanë se nuk mund të largoheshin nga salla deri sa konferenca të përfundonte.
Javën e kaluar, ambientet e Shoqatës së Gazetarëve të Pavarur të Vojvodinës (Nezavisno društvo novinara Vojvodine – NDNV) në Novi Sad u bastisën. Persona të panjohur thyen derën e ambienteve të NDNV rreth orës 11:00 të natës. Policia, pas një raporti nga siguria e qendrës ku ndodhen ambientet, erdhi në vendin e ngjarjes dhe bëri një hetim, dhe u përcaktua se thyerja ishte bërë përmes zonës së magazinës, siç dëshmojnë gjurmët e gjetura.
Presidentja e NDNV, Ana Lalić, nuk e përjashtoi mundësinë që ky të jetë një vazhdim i përndjekjes së regjimit ndaj anëtarëve të kësaj shoqate. “NDNV nuk do të paragjykojë se çfarë është motive për këtë vjedhje. Megjithatë, duke pasur parasysh që kemi qenë objekt i sulmeve për muaj me radhë dhe që anëtarët tanë janë të ekspozuar ndaj fushatave brutale të urrejtjes, nuk mund ta përjashtojmë mundësinë që kjo të ketë lidhje me të,” tha Ana Lalić.
Bastisja e ambienteve të NDNV ndodh në një atmosferë të vazhdueshme sulmesh verbale, fjalorit të urrejtjes dhe presionit ndaj gazetarëve të kësaj shoqate, nga regjimi në pushtet, mbështetësit e të cilit i kërcënojnë ata çdo ditë, dhe ka mundësi që kjo të jetë një tjetër në një seri ngacmimesh. Gazetari dhe profesori Dinko Gruhonjić dhe presidentja e NDNV, Ana Hegediš Lalić, janë kërcënuar me vrasje, djegie dhe dëbim në një fushatë të organizuar në rrjetin social Facebook, dhe kërcënimet janë raportuar në prokurorinë kompetente.
Rrjeti SafeJournalists i bën thirrje institucioneve kompetente të ndalojnë fushatat dhunuese dhe synimin e gazetarëve dhe mediave dhe të ofrojnë mbrojtje për çdo gazetar në Serbi. Dëshirojmë të theksojmë se rastet e kërcënimeve ndaj gazetarëve në Serbi, fatkeqësisht, nuk zgjidhen në përgjithësi duke ndëshkuar kryerësit, që shumë raste janë në fazat e autorëve të panjohur, dhe që sulmet shpesh miratohen dhe inkurajohen, duke dërguar mesazhin se sulmet ndaj gazetarëve të pavarur janë të lejueshme dhe madje të dëshiruara. Kërkojmë nga ata që mbajnë detyra publike të ndalojnë sulmet ndaj gazetarëve dhe nxitjen e urrejtjes, sepse kemi frikë se kjo atmosferë mund të çojë në pasoja shumë më të rënda për gazetarët e pavarur.
Rrjeti SafeJournalists do të informojë palët relevante kombëtare dhe ndërkombëtare.
Çdo sulm ndaj gazetarëve është një sulm ndaj interesit publik, demokracisë dhe të drejtave të të gjithë qytetarëve.
Prishtinë – Shkup – Sarajevë – Zagreb – Beograd – Podgoricë, 26 Shkurt 2025
Shoqata e Gazetarëve të Kosovës
Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë
Shoqata e Gazetarëve të Bosnjë-Hercegovinës
Shoqata e Gazetarëve të Kroacisë
Shoqata e Gazetarëve të Pavarur të Serbisë
Sindikatat e Medias të Malit të Zi