Albanski parlament je 2. juna 2021. godine objavio novi pravilnik o akreditaciji, smještaju i orijentaciji medija u Parlamentu.
Ovaj novi pravilnik se odnosi na audiovizuelne medije, štampane i online medije. U poređenju sa postojećim pravilnikom koji je usvojen 2014. godine, ova odluka u Članu 12. propisuje da akreditovani novinari mogu biti smješteni samo u određenim prostorijama (novinarska redakcija) u zgradi parlamenta i ne mogu pratiti i izvještavati direktno iz stvarnih prostorija gdje se održavaju parlamentarne komisije ili Generalna skupština.
Pored toga, Član 16. navodi da će Skupština Albanije, prvenstveno zaposleni odgovorni za red i sigurnost, obezbijediti pratnju akreditovanim medijima tokom njihovog boravka u Skupštini. Dalje, Član 17. precizira tačne prostore u zgradi Parlamenta u kojima akreditovani mediji mogu kretati: samo u novinarskoj redakciji, prostoriji za pres konferencije, u dvorištu i otvorenoj galeriji glavnog sastanka.
Samo novinari iz javnog emitera RTSH i javne novinske agencije ATSH imaju širu slobodu kretanja unutar parlamenta i mogu pratiti i izvještavati direktno iz parlamentarnih komisija ili Generalne skupštine.
Član 18. propisuje da će pristup video emitovanjima tokom sastanaka medijima obezbijediti Parlament. Član 29. navodi da se organizacija intervjua sa poslanicima zasniva na zahtjevu koji podnose akreditovani mediji pres službi Skupštine.
“Unija je 7. juna 2021. godine poslala zvaničan zahtjev Parlamentu da pruži više detalja o sprovođenju ovog pravilnika i promjeni određenih članova koji bi mogli uticati na nezavisno izvještavanje o parlamentarnim aktivnostima od medija. Ipak, s obzirom na to da ne postoji jedinstveni standard u Evropskoj uniji o ovom pitanju, bilo bi prikladno razmotriti najbolje prakse i konsultovati relevantne medijske organizacije prije donošenja takvih odluka”, rekao je Aleksandër Čipa, šef Unije albanskih novinara.
“Promjene u pravilniku Parlamenta koje se odnose na odnose sa medijima moraju biti izvršene kroz odgovarajući konsultativni proces sa civilnim društvom, medijskim organizacijama i drugim zainteresovanim stranama, a takođe bi bilo prikladno konsultovati Savjet Evrope, OSCE i EU u vezi sa evropskim najboljim praksama. Parlament bi trebao da povuče Odluku i započne proces konsultacija”, rekla je Blerjana Bino, istraživač za Safe Journalists Network u Albaniji.
SafeJournalists mreža, koja predstavlja više od 8.200 medijskih profesionalaca na Zapadnom Balkanu, izražava solidarnost sa kolegama iz Albanije i zabrinutost zbog ovakvog ponašanja zakonodavnih zvaničnika koje bi moglo ugroziti slobodu medija.
Tražimo od albanskog Parlamenta da povuče ovu Odluku i poštuje proces konsultacija, budući da takvi propisi imaju direktan uticaj na nezavisno izvještavanje medija, slobodu izražavanja i transparentnost, i moraju biti usvojeni samo nakon sprovedenih odgovarajućih konsultacija sa zainteresovanim stranama iz medija, civilnog društva i povezanih sektora. Konačno, s obzirom na to da različiti nezavisni izvještaji izražavaju zabrinutost zbog stanja transparentnosti i odgovornosti javnih institucija, uključujući Parlament, ova odluka će najvjerovatnije dodatno uticati na nivo transparentnosti Parlamenta. Stoga je od suštinske važnosti da Parlament ojača transparentnost i participaciju zainteresovanih strana, kao i način na koji upravlja odnosima sa medijima.
SafeJournalists Network će obavijestiti sve relevantne nacionalne i međunarodne zainteresovane strane o ovom slučaju.
Svaki napad na novinare je napad na javni interes, demokratiju i prava svih građana.
Potpisnice:
Udruženje novinara Kosova
Udruženje novinara Makedonije
Udruženje BH novinari
Hrvatsko novinarsko društvo
Nezavisno udruženje novinara Srbije
Sindikat medija Crne Gore