SafeJournalists мрежата го забележа иницирањето на процесот на консултации од страна на албанската Влада за Патоказот за владеење на правото – Поглавје 23 „Судство и фундаментални права“. Овој значаен политички и стратешки документ ги прикажува клучните мерки што се очекува да бидат преземени како одговор на скрининг-извештајот на Европската комисија за Албанија, конкретно обработувајќи го Поглавјето 23 кое се фокусира на „Судството и фундаменталните права“. Со интерес го набљудуваме специфичниот фокус на патоказот на слободата на медиумите и безбедноста на новинарите, како што е нагласено во делот III.G за „Слобода на изразување, слобода на медиумите и плурализам“.
Го поздравуваме вклучувањето на клучната цел: „Албанија мора да преземе мерки за да ја заштити безбедноста на новинарите и медиумските работници од заплашувања и закани.“ Ова признание е позитивен чекор кон зајакнување на медиумскиот пејзаж во Албанија.
Понатаму, ја цениме усогласеноста на патоказот со неколку препораки презентирани во нашите годишни извештаи (Показатели за нивото на слобода на медиумите и безбедност на новинарите и Индекс за безбедност на новинарите), вклучувајќи:
- Државната полиција назначува контакт точки во својата структура одговорни за справување со напади врз новинари до 2024 година и обезбедува јавни информации за такви случаи од 2024 година наваму.
- Јавното обвинителство ги објавува од случај до случај резултатите од истрагите за случаите на новинари од 2024 година наваму.
- Високиот судски совет (ВСС) собира и генерира податоци за случаи во кои се вклучени новинари од 2023 година наваму.
Надградувајќи се на обемна работа за истражување и застапување, мрежата SafeJournalists дополнително препорачува:
- Јасно изразување на намерата за целосна декриминализирање на клеветата, ревизија на поврзаните казни во согласност со стандардите на ЕУ и разгледување на застрашувачкиот ефект што преголемите казни и правни пречки можат да го имаат врз истражувачкото и критичкото новинарство.
- Ревизија на Кривичниот законик за спроведување на построги казни за напади врз новинари или медиумски работници кои извршуваат должност.
- Проактивен и транспарентен пристап на Државната полиција при објавување случаи на напади врз новинари или медиумски работници и воспоставување специјализирани протоколи за справување со такви напади, вклучително и сајбер-напади.
- Собирање и објавување на податоци за истраги за случаи кои се однесуваат на безбедноста на новинарите од страна на Јавното обвинителство, да бидат вклучени во нивниот годишен извештај.
- Дизајн и имплементација на методологија за инспекција заснована на ризик за работничките права на новинарите од страна на Државниот инспекторат за труд, придржувајќи се до стандардите на ЕУ и Советот на Европа и по консултации со секторот. Ова треба да важи и за Генералниот директорат за даноци.
Во однос на предложените измени на Законот за аудио визуелни медиуми, бараме јасност и специфичност, особено во однос на прашањата за концентрацијата на медиумите, овластувањата на Управата за аудиовизуелни медиуми (АМА) и транспарентноста на сопственоста и финансирањето на онлајн порталите.
Повикуваме на сеопфатен процес на консултации со граѓанското општество, организациите за заштита на медиумите и вклучување на експерти од ЕУ/Советот на Европа за какви било законски измени. Дополнително, предлагаме структуриран дијалог со релевантните засегнати страни, засилена улога на Парламентот во следењето на спроведувањето на патоказот и внимателна евалуација на улогата на Агенцијата за медиуми и информации во ширењето на информациите од јавен карактер.
Мрежата SafeJournalists останува посветена на безбедноста на новинарите и слободата на медиумите во Албанија.