Мрежата SafeJournalists изразува длабока загриженост за неодамнешните изјави на генералниот директор на полицијата Мухамет Румбулаку во врска со медиумското покривање за трагичната смрт на граѓанин во градот Поградец, проследено со загриженоста на семејството за доцнењето на пристигнувањето на брзата помош и реакцијата на полицијата, што доведе на обвинувањата за нецелосна истрага. Новинарите известуваа за овие грижи, притискајќи ги властите да реагираат. На 14 август 2024 година, Румбулаку ги обвини новинарите за ширење „измислици и гнасни обвинувања“ против државната полиција, означувајќи ги нивните извештаи како „намерна дезинформација“. Тој најави дека Државната полиција ќе преземе правни мерки против индивидуални новинари и корисници на социјалните мрежи.
Мрежата SafeJournalists ја смета заканата од кривични пријави против новинари и корисници на социјалните мрежи за наводно ширење дезинформации како пречекорување на полициските овластувања, замаглувајќи ја неопходната поделба меѓу органите за спроведување на законот и судските функции. Криминализирањето на новинарското известување е во спротивност со принципите и уставните гаранции за слободата на говорот и слободата на медиумите. Овој обид може да го задуши независното новинарство и да ја поткопа улогата на медиумите како чувар на владата и јавните институции.
Забелешките на Румбулаку вклучуваа вознемирувачко тврдење дека само официјалната верзија на полицијата за настанот треба да се смета за веродостојна, а со тоа предизвикувајќи ја суштинската должност на новинарите да ги проверуваат информациите преку различни извори. Оваа позиција, поддржана од премиерот Еди Рама, се заканува да ја поткопа критичната улога на медиумите во одржувањето на одговорноста на институциите и обезбедувањето на јавноста со сеопфатно разбирање на настаните. Во медиумскиот пејзаж како што е Албанија, каде што преовладува практиката на јавните службеници да дистрибуираат однапред подготвени материјали (аудио, видео и текст) до медиумите, а новинарите имаат ограничен пристап до извори од прва рака, тврдењето дека само официјалните наративи се сигурни е особено загрижувачка.
Оваа ситуација претставува значителна закана за слободата на медиумите во Албанија, што потенцијално ќе доведе до самоцензура и ослабени независни медиуми. Мрежата SafeJournalists ја повикува државната полиција веднаш да ги повлече заканите и да престане да ги заплашува новинарите и корисниците на социјалните мрежи кои известуваат за прашања од јавен интерес. Го нагласуваме почитувањето на суштинската улога на новинарите во проверката на информациите од различни извори и независното информирање на јавноста. Дополнително, апелираме да се почитуваат судските процеси за да се решат наводните дезинформации во согласност со стандардите на Советот на Европа и ЕУ.
Мрежата SafeJournalists се солидаризира со новинарската заедница во Албанија и ги повикува сите засегнати страни, вклучително и националните и меѓународните власти, да ја заштитат слободата на медиумите и да обезбедат дека новинарите можат да работат независно без страв од правна одмазда.
Мрежата SafeJournalists ќе продолжи внимателно да ја следи оваа ситуација и ќе се залага за заштита на правата на новинарите и слободата на медиумите во Албанија и пошироко.
Приштина – Скопје – Сараево – Загреб – Белград – Подгорица, 15 август 2024 г.
Здружение на новинари на Косово
Здружение на новинари на Македонија
Здружение на новинари на БиХ
Здружение на новинари на Хрватска
Независното здружение на новинари на Србија
Синдикатот на медиуми на Црна Гора
