Ky botim i Përmbledhjes së Peizazhit të Medias ofron një përmbledhje të zhvillimeve aktuale të shumëanshme në qershor dhe korrik 2024. Përmbledhja është përgatitur në bashkëpunim me Rrjetin e Gazetarëve të Sigurt dhe palët e interesuara lokale.
Komisioni i Posaçëm Parlamentar për Kundër Ndërhyrjes së Huaj në Proceset Demokratike
Qershor dhe korrik 2024 panë krijimin dhe aktivitetet fillestare të një Komisioni të Posaçëm Parlamentar që synonte të luftonte dezinformimin dhe ndërhyrjen e huaj. Më 6 qershor 2024, Kuvendi i Shqipërisë, vetëm me votat e mazhorancës qeverisëse (Partisë Socialiste), miratoi ngritjen e Komisionit të Posaçëm, i ngarkuar me koordinimin dhe mbikëqyrjen e veprimeve institucionale kundër këtyre kërcënimeve ndaj proceseve demokratike të vendit.
Takimit inaugurues i komitetit më 26 qershor 2024, veçanërisht i mungonte pjesëmarrja e opozitës, duke ngritur shqetësime për përfshirjen e tij. Më pas, komiteti lëshoi disa thirrje publike për angazhim, duke demonstruar një synim për të përfshirë një gamë të gjerë palësh të interesuara. Këto përfshinin ftesa për shprehje interesi nga organizata të shoqërisë civile, institute kërkimore dhe institucione akademike, vendase dhe ndërkombëtare. Komisioni u bëri gjithashtu ftesa për bashkëpunim dhe pjesëmarrje në tryezat e debatit publik sektorëve të ndryshëm të medias, përfshirë mediat audiovizive, të shkruara, online dhe elektronike. Për më tepër, ajo kërkoi ekspertizë nga organizma ndërkombëtarë si SHBA, BE, NATO dhe Këshilli i Evropës, si dhe vende dhe ekspertë të tjerë të interesuar.
Në përgjigje të shqetësimeve tona fillestare në lidhje me Komitetin (këtu dhe këtu), SCiDEV dhe BIRN Albania, në bashkëpunim me organizata të tjera të njohura mediatike dhe institute kërkimore në Shqipëri (Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim, Qendra për Studimin e Demokracisë dhe Qeverisjes, Qendra Shqiptare për Gazetari cilësore, Faktoje, Rezistenca Qytetare, Citizen Channel, Civil Rights Defenders, Instituti Shqiptar i Medias, Shoqata e Gazetarëve të Shqipërisë, Instituti për Studime Politike), organizuan një tryezë të rrumbullakët me Kryetarin e Komisionit, Z. Erion Braçe dhe Sekretaren, znj. Etilda Gjonaj. Kjo ngjarje ofroi një platformë për prezantimin dhe diskutimin e objektivave, mandatit dhe metodologjisë së komitetit. Përpjekjet e angazhimit të komitetit vazhduan me konsultime publike shtesë duke përfshirë organizatat e shoqërisë civile dhe institucionet publike. Më 17 korrik 2024, komiteti prezantoi punën e tij përgatitore dhe miratoi një dokument që përshkruan objektivat dhe metodologjinë e punës gjatë një takimi zyrtar.
Për Raportimin Vjetor të Transmetuesit Publik – RTSH në Kuvendin e Shqipërisë
Prezantimi i raportit vjetor të transmetuesit publik në Komisionin Parlamentar për Edukimin dhe Mediat e Informacionit Publik më 24 qershor 2024, u prit me kritika të konsiderueshme nga deputetët e opozitës. Ata pretenduan moszbatim të rekomandimeve të mëparshme parlamentare dhe ngritën shqetësime për menaxhimin e personelit dhe transparencën financiare në RTSH (Radio Televizioni Shqiptar). Drejtori i Përgjithshëm i RTSH, Alfred Peza, i hodhi poshtë këto akuza, duke i cilësuar si “fake news”. Rrjeti Safe Journalists ka dokumentuar raporte nga gazetarë që pretendojnë shkarkimin pa proces të rregullt dhe ka lëshuar letra shqetësimi.
Për raportin vjetor të Rregullatorit të Medias në Kuvendin e Shqipërisë
Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA) i Shqipërisë së fundmi paraqiti raportin e tij vjetor 2023 në Komitetin për Edukimin dhe Mjetet e Informacionit Publik. Rezoluta e Kuvendit për AMA përfshin rekomandimet kryesore për vitin 2024 në lidhje me ndryshimet në ligjin nr. 97/2013 për mediat audiovizive në përputhje me standardet e BE-së, duke trajtuar transparencën e financimit të medias, përqendrimin e pronësisë së medias, reklamimin publik dhe pavarësinë rregullatore; matja e audiencës; Zbatimi i kodit të transmetimit, siguria e gazetarëve dhe standardet profesionale.
Tryezë e Rrumbullakët për Lirinë e Medias dhe Sigurinë e Gazetarëve në Shqipëri
Në kuadër të avancimit të lirisë së medias dhe sigurisë së gazetarëve në Shqipëri, SCiDEV, BIRN Albania dhe Qendra Faktoje, në bashkëpunim me OBC Transeuropa organizuan një tryezë të rrumbullakët që prezantoi kërkime paraprake mbi perceptimet e gazetarëve për lirinë e medias në vend, prezantuar Media Raporti Hije i Avokimit për Shqipërinë dhe rekomandimet shoqëruese. Një përmbledhje e plotë e diskutimit mund të gjendet këtu.
Konferenca e VI Kombëtare për të Drejtën e Informimit
Kerkuesja jonë Blerjana Bino, mori pjesë në një panel të titulluar “Transparenca e Autoriteteve Publike nga Perspektiva e Shoqërisë Civile dhe Medias” me Kristina Voko, Drejtore Ekzekutive e BIRN Albania, dhe Gjergji Vurmo, Këshilltar i Lartë në Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim. Kjo ishte pjesë e Konferencës së VI Kombëtare për të Drejtën e Informimit, e bashkëorganizuar nga Zyra e Komisionerit për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale dhe Ministri i Shtetit për Administratën Publike dhe Kundër Korrupsionit.
Tema kryesore e konferencës ishte “Ndërtimi i besimit: Promovimi i transparencës, llogaridhënies dhe integritetit në politikat kundër korrupsionit”. Blerjana Bino argumentoi se duhet forcuar transparenca e autoriteteve publike. Ajo theksoi se qeveria, duke filluar nga kryeministri, duhet të ndalojë ofrimin e materialeve audiovizuale të parapaketuara për mediat dhe të hapë institucionet ndaj kontrollit. Ajo theksoi gjithashtu rëndësinë e rritjes së rolit mbikëqyrës të Parlamentit dhe forcimit të Këshillit Kombëtar për Integrimin Evropian në Parlament. OShC-të dhe mediat mund të shfrytëzojnë mundësitë e ofruara nga procesi i anëtarësimit në BE për të përmirësuar transparencën. Për më tepër, Bino u bëri thirrje organizatave të shoqërisë civile (OSHC) që të jenë më proaktive dhe të ndërtojnë aleanca më të gjera me akademinë dhe median për një avokim dhe angazhim më të fortë.
Konsultimi Publik i Axhendës Kombëtare të Reformës 2024-2027
Lehtësia e Reformës dhe Rritjes për Ballkanin Perëndimor u miratua në maj 2024 nga Këshilli si një instrument i ri për të mbështetur reformat e lidhura me BE-në dhe rritjen ekonomike në rajon. Lehtësia është shtylla financiare e Planit të Ri të Rritjes për Ballkanin Perëndimor. Në këtë kontekst, Qeveria e Shqipërisë zhvilloi Agjendën e Reformës Kombëtare 2024-2027 (NRA 2024-2027) si një dokument strategjik i krijuar për të zbatuar Lehtën e Re për Reformën dhe Rritjen e BE-së për Shqipërinë. Konsultimi Publik i Axhendës Kombëtare të Reformës 2024-2027 Bazuar në shtyllat tona të punës, ne kemi dhënë rekomandime për fushat e mëposhtme të politikave: Kapitali Njerëzor: Arsim, Kërkim dhe Zhvillim; Tranzicioni Dixhital dhe Sundimi i Ligjit / Bazat.
Shkeljet e sigurisë së gazetarëve dhe lirisë së medias në Shqipëri
Më 21 qershor, gjatë zgjedhjeve për rektoratet dhe dekanët në universitetet publike në Shqipëri, gazetarët hasën në pengesa të konsiderueshme si në Universitetin e Tiranës ashtu edhe në Universitetin e Elbasanit. Atyre iu ndalua raportimi dhe vëzhgimi i procesit zgjedhor, duke penguar transparencën publike.
Mëngjesin e 30 qershorit 2024, faqja personale në Facebook e Elvin Lukut, e cila menaxhonte rrjetet sociale për www.medialook.al dhe Qendrën Shqiptare MediaLook, u mbyll duke ndërprerë aksesin. Ky mbyllje pason një seri sulmesh DDoS në faqen e internetit MediaLook që nga prilli 2024. Sulmet e synuara dhe mbylljet e mediave sociale duket se janë përpjekje për të heshtur zërat kritikë, duke çuar potencialisht në vetëcensurë.
Pas një beteje trevjeçare për transparencë mes BIRN Albania dhe Komisionit të Pavarur të Kualifikimit, Gjykata e Lartë ka lënë në fuqi vendimin që i kërkon institucionit të vettingut të bëjë të ditur emrin e sponsorit privat (Më shumë këtu).
Të gjitha rastet e tjera mund të gjenden në bazën e të dhënave tona, ketu.