PODGORICA, 23.01.2016. – Zaposleni u crnogorskim medijima i tokom protekle godine nastavili su, u većini medija, da rade u uslovima koji su ispod nivoa na kojem bi tebalo da bude profesija kojom se bave.
Niske i neredovne zarade, prekovremeni i neplaćeni rad, rad na crno (honorarni) i generalno loš tretman od strane poslodavaca doveli su do toga da se nastavlja pad i profesionalnih standarda i uslova rada.
Sve je to dodatno poražavajuće ako se ima u vidu da crnogorsko novinarstvo danas slavi 145 godina od kada postoje mediji u Crnoj Gori, pošto je na današnji dan, 23. januara 1871. godine na Cetinju štampan prvi broj lista Crnogorac.
Iako medijska industrija postoji mnogo duže nego brojne druge u Crnoj Gori, to je profesija koja je trenutno u samom vrhu po broju izgubljenih radnih mjesta. Podsjećamo da je u prethodne tri godine, prema podacima Monstata u medijima izgubljeno, po raznim osnovama, skoro 600 radnih mjesta, što čini jednu trećinu ukupnog broja zaposlenih.
Za crnogorske medije i dalje je najkarakterističniji međusobni, konstantni rat u kojem se i oni koji se percipiraju kao provladini i oni koji sebe nazivaju nezavisnim trude, ne obazirući se na standarde profesije, da izvuku što više prljavog veša o svojim protivnicima. Prevelika buka oko njihovih sukoba i mržnje zamagljuje teško stanje u brojnim medijima, kada je u pitanju odnos prema zaposlenima ali i profesionalni standardi i sama nezavisnost novinara. Kada se tome dodaju politički i ekonomski pritisci raznih državnih i drugih centara moći prema medijima, jasno je da budućnost crnogorskog novinarstva ne daje previše razloga za optimizam.
Iako je stanje i u velikom dijelu nacionalnih medija loše, posebnu zabrinutost izaziva situacija u velikom broju lokalnih medija. Potpuna nebriga za medije za koje su odgovorni, pa samim tim i ljude koji rade u njima, vlada u većini crnogorskih opština koje su osnivači lokalnih javnih radio i TV emitera. Tako se, primjera radi, čak 15 zarada duguje zaposlenima u Radio Ulcinju, 12 zaposlenima u Radiju Berane, a do nedavno se koleginicama i kolegama iz Radija Cetinje dugovalo nevjerovatnih 52 zarade.
I druge opštine, pritisnute besparicom čiji su uzroci različiti, štednju su počeli od lokalnih medija pa je tako Radio – televiziji Budva za tekuću godinu budžet smanjen za 200.000 eura, kako bi se izmirili ranije nastali dugovi za poreze i doprinose na zarade. Takođe, u protekloj godini lokalna uprava je opredijelila samo 50.000 eura za sprovođenje procesa digitalizacije što je nedovoljna suma, a i ona je oduzeta od ukupnog budžeta RTV Budva za 2015. godinu. Dodatno, umjesto da zaposle ljude koji im godinama rade bez ugovora o radu, RTV Budva je 15. januara otpustila 23 honorarna saradnika, od kojih zavisi proizvodnja velikog dijela programa.
U Radiju Herceg Novi u toku je reorganizacija i taj medij je suočen sa administrativnim problemima, koji su posljedica zanemarivanja obaveza od strane osnivača, odnosno opštine. Nadamo se da će se to uspješno riješiti, a radujemo se najavljenim promjenama u programu i novoj šemi koja je dinamičnija i bogatija sadržajima koji odgovaraju lokalnom radiju. Sve to će značiti više posla, ali vjerovatno i bolji kontakt sa slušaocima, kao i ispunjavanje osnovne funkcije svakog lokalnog emitera.
Ni stanje u manjim privatnim medijima u Podgorici ali i u ostatku Crne Gore nije mnogo bolje. Sindikatu medija javljaju se kolege i koleginice koje su otpuštene iz medija u kojima zapravo nisu bili ni zaposleni jer nikad nisu potpisali ugovor o radu.
Takođe, ekspanzija web-portala posljednjih godina donijela je veći medijski pluralizam ali novu obavezu nadležnima, u kojoj se oni nisu najbolje snašli. O portalima niko u državi ne vodi brigu ni kada je u pitanju elementarna registracija, pa su oni u potpunosti van sistema. Ne zna se koliko tih portala i sajtova uopšte i ima, a posebno se ne zna koliko ljudi radi u njima. Većinom se podrazumijeva da svi rade na crno, a prema našim informacijama, njihovi honorari najčešće ne prelaze iznos od 150 eura i nisu redovni.
Zbog svega navedenog Sindikat medija apeluje na državu i lokalne samouprave da se više uključe u rješavanje nagomilanih problema u medijima, vlasnike medija da poštuju radna prava zaposlenih i njihovu autonomiju, a na same novinare/ke i medijske radnike da budu solidarni i da se bore za bolji položaj, koji je preduslov za poboljšanje profesionalnih standarda.
Glavni odbor SMCG