Sulm aktual ndaj gazetarëve nga Garda e Republikës/Kuvendi Shqiptar, 10.09.2023, Tiranë

Gazetarët që mbulojnë Kuvendin e Shqipërisë përballen me pengesa në rritje

Raportimet e fundit të gazetarëve që raportojnë nga terreni në Kuvendin e Shqipërisë kanë ngritur shqetësime për lirinë e medias në Shqipëri, pasi ato janë përballur me pengesa në rritje. Më 9 nëntor, gazetarët që tentonin të drejtonin pyetje ndaj Ministrave apo deputeteve, u penguan nga Garda në oborrin e kuvendit. Gazetarja Klesiana Omeri iu nënshtrua kufizimit fizik, ndërsa filmimet nga operatori i skuadres u ndaluan. Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt (SJN) në Shqipëri i ka vërtetuar këto incidente, duke vënë në dukje një model të përsëritur në përputhje me përshkallëzimin e tensioneve politike në Parlament.

Klesiana Omeri zbuloi se rojet, duke vepruar sipas “direktivave të reja”, i kanë kufizuar gazetarët në një zonë të caktuar, duke kufizuar kështu aftësinë e tyre për të kryer intervista. Ajo nënvizoi nevojën thelbësore që gazetarët të ruajnë aftësinë e tyre për të raportuar drejtpërdrejt dhe për të pyetur drejtpërdrejt deputetët. Duke i bërë theksuar këto shqetësime, gazetarja Esiona Konomi ka kritikuar Parlamentin se po bëhet gjithnjë e më jomikpritës ndaj aktiviteteve gazetareske, me gardianët që ekzekutojnë urdhra verbale për të penguar aksesin e mediave ndaj zyrtarëve. Ajo raporton një model të qëndrueshëm të marrjes së udhëzimeve verbale nga Garda për të parandaluar në mënyrë aktive gazetarët dhe ekipet e kamerave që t’u afrohen deputetëve dhe ministrave për pyetje. Të njëjtën gjë e ka konfirmuar edhe Osman Stafa, një tjetër gazetar që raporton rregullisht nga Kuvendi.

Në reagim ndaj kësaj situate, gazetarët që raportojnë rregullisht nga Kuvendi po hartojnë një letër të përbashkët ku adresojnë këto kufizime për ta dërguar në Kuvend dhe ambasadat ndërkombëtare.

Rregullorja e Parlamentit për Akreditimin e Mediave

Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt ka ngritur shqetësime në vitin 2021 për rregulloren e re të Kuvendit të Shqipërisë për akreditimin e medias, e mbuluar me detaje edhe në raportin e Treguesve 2022. Këto rregullore i kufizojnë gazetarët në një zonë specifike për raportim, duke u dhënë atyre akses tek deputetët ekskluzivisht në oborrin e parlamentit. Ndryshe nga transmetuesi publik, i cili lejohet të regjistrojë procedurat, organet e tjera mediatike duhet të funksionojnë nga një dhomë e caktuar, në varësi të një videoje të furnizuar nga parlamenti.

Kufizimi i aftësisë së medias për të lundruar në mënyrë të pavarur në Parlament dhe për të pyetur drejtpërdrejt deputetët, me Gardën që parandalon në mënyrë aktive ndërveprime të tilla në javët e fundit është një shqetësim i madh. Mungesa e rregulloreve të disponueshme publikisht për të mbështetur këto kufizime, së bashku me referenca të paqarta për ‘urdhrat verbale’ ose ‘direktivat e reja’, e përkeqëson situatën, duke krijuar një mjedis që minon përpjekjet gazetareske. Errësira rreth nxjerrjes, qëllimit dhe moszbulimit të këtyre urdhrave sfidon drejtpërdrejt idealet e transparencës legjislative dhe pengon rolin e medias në sigurimin e një publiku të informuar.

Konteksti politik

Javët e fundit Kuvendi i Shqipërisë është përfshirë nga përshkallëzimi i konfrontimeve, me raste përplasjesh fizike mes deputetëve. Tensioni u përshkallëzua pas refuzimit parlamentar të propozimeve për krijimin e gjashtë komisioneve hetimore dhe pezullimit të mëpasshëm të gjashtë deputetëve të opozitës nga Kryetarja e Dhomës. Në përgjigje të trazirave në rritje, seancat parlamentare u zhvendosën në një format virtual më 6 nëntor, një masë që nxiti demonstrata të mëtejshme nga fraksionet e opozitës. Ligjshmëria e zhvillimit të mbledhjeve të komisioneve online, e rezervuar për rrethana të jashtëzakonshme, është kundërshtuar nga opozita. Trazirat arritën kulmin gjatë seancës plenare të 9 nëntorit, e cila u ndërpre papritur pas vetëm 20 minutash mes protestave të opozitës që përfshinin përmbysjen e karrigeve dhe lëshimin e pajisjeve tymuese, duke rezultuar në rrëzimin e shumicës së propozimeve të paraqitura nga opozita. Në seancën në fjalë ka munguar sërish Kryeministri Edi Rama.

Burimet