Sulme të tjera ndaj gazetarëve nga zyrtarë publikë në Tiranë, 29/03/2023

Translations: English 

Shqipëri: Kryebashkiaku i Tiranës identifikon publikisht administratorët e faqeve satirike në internet, duke shkaktuar shqetësime për sigurinë

Më 29 mars 2023 në një ngjarje në Tiranë për rrugët e reja të transportit publik në kryeqytet përpara zgjedhjeve lokale të 14 majit 2023, Kryetari i Bashkisë Tiranë, Erion Veliaj identifikoi dy persona si administratorët e dyshuar të dy faqeve anonime online në Shqipëri, konkretisht Lolita dhe ‘Jeta Osh Qef’, duke sjellë shqetësim për sigurinë e individëve. Të dyja faqet janë me interes publik dhe angazhohen në mënyrë aktive në mbajtjen e pushtetit ndaj llogaridhënies përmes raportimit qytetar, satirës, parodisë dhe përmbajtjes argëtuese, megjithëse jo gjithmonë duke iu përmbajtur standardeve etike gazetareske. Përpjekja e Kryebashkiakut te Tiranës për të identifikuar publikisht administratorët e këtyre dy platformave online që kanë mbetur anonime prej vitesh tashmë është e paprecedentë dhe ka ngritur shqetësime.

Ky vendim për të përmendur lidhjet familjare dhe rritjen e fëmijëve të gruas, pretendon administratori i faqes online Lolita është shqetësues. Duke përfshirë familjet dhe fëmijët e administratorit të dyshuar, Kryebashkiaku i Tiranës, Veliaj angazhohet në sulme personale që shkojnë përtej fushëveprimit të rolit të tij institucional. Kjo sjellje është potencialisht e dëmshme për individët dhe familjet e tyre, të cilët mund të jenë në shënjestër për shkak të akuzave të Kryebashkiakut te Tiranës. Deklaratat, së bashku me emrat e plotë të administratorëve të dyshuar, u mbuluan menjëherë nga media pro-qeveritare dhe disa media të tjera në të gjithë vendin. Sulme dhe kërcënime të shumta verbale iu drejtuan dy individëve në seksionet e komenteve të këtyre burimeve mediatike dhe në platformat e mediave sociale.

Kryebashkiaku i Tiranës, Veliaj akuzoi këto dy faqe online për vendosjen e gjobave dhe shantazhimin e kompanive të transportit publik (ngjarja më 29 mars 2023). Akuzat kanë ngritur shqetësime për keqpërdorimin e mundshëm të pushtetit, veçanërisht për vendimin për të identifikuar publikisht administratorët pas këtyre faqeve anonime pa dhënë prova konkrete për keqbërjet e tyre të supozuara dhe duke treguar foto të dy individëve që duket se janë nga kartat e tyre të identitetit.

Kryebashkiaku i Tiranës, Veliaj shtoi në një tjetër ngjarje të datës 31 mars se ndaj këtyre personave po përgatitet një padi për paraqitje në Prokurorinë e Tiranës, duke nënkuptuar një arrestim të mundshëm të personave. Ai pohoi se shumë biznese kanë shprehur pakënaqësi ndaj individëve, pasi ndaj tyre vendosin gjoba. Megjithatë, Kryebashkiaku i Tiranës nuk ka paraqitur asnjë provë konkrete për të mbështetur akuzat e tij. Deri më sot dhe në njohuritë më të mira të SJ Network në Shqipëri, asnjë përfaqësues i biznesit nuk ka dalë publikisht për të konfirmuar këto pretendime.

Incidenti ka ngjallur diskutime për anonimitetin në sferën mediatike. Ekspozimi i identiteteve të supozuara të administratorëve anonimë të faqeve në internet pa prova dhe synimi i familjeve të tyre përbën një precedent të rrezikshëm që rrezikon sigurinë e këtyre individëve dhe mund të dekurajojë të tjerët të shprehin mendimet e tyre ose të kritikojnë ata që janë në pushtet. Kjo është veçanërisht shqetësuese duke qenë se faqet në fjalë janë kritike ndaj vetë Kryebashkiakut te Tiranës, duke ngritur pikëpyetje nëse kjo lëvizje është e motivuar politikisht. Në të njëjtën kohë, lindin pyetje etike për mënyrat se si funksionojnë këto faqe online. Ndërsa mundësia e anonimitetit i lejon individët të shprehin mendimet e tyre dhe të kritikojnë personazhet publike pa frikën e ndëshkimit, në të njëjtën kohë këto faqe online kanë ngritur shqetësime për cilësinë e përmbajtjes që prodhojnë, për profesionalizmin dhe pavarësinë e tyre.

Lolita është një faqe satire dhe parodi në internet që ka fituar vëmendje të konsiderueshme dhe ndjekës të konsiderueshëm, me më shumë se 230,000 ndjekës. Kjo faqe e njohur fokusohet në çështje sociale dhe politike, duke përdorur humor dhe komente kritike për të hedhur dritë mbi tema të ndryshme dhe për të gjeneruar diskutime mes audiencës së saj. Duke krijuar dhe ndarë meme satirike, faqja angazhon ndjekësit e saj dhe ndez biseda për ngjarjet aktuale dhe çështjet urgjente. Përmbajtja e faqes është shpesh kritike ndaj politikanëve, figurave publike dhe politikave të qeverisë.

JOQ deklarohet si JOQ Albania vepron si një rregullator për jetën e shqiptarëve, duke promovuar fenomene pozitive dhe duke denoncuar ato negative. JOQ u themelua në tetor 2010 dhe ka komunitetin më të madh online për organet mediatike në Shqipëri me më shumë se 2 milionë ndjekës. Ai publikon përmbajtje të paverifikuar të dërguara drejtpërdrejt nga qytetarët ose të kapur nga stafi i JOQ pa filtra editoriale ose verifikim faktesh.

Kryebashkiaku i Tiranës, Veliaj është kritikuar për qasjen e tij ndaj mediave më parë për mosorganizimin e konferencave për shtyp, përqendrimin e informacionit dhe aksesin e kufizuar në informacion (Raporti i SafeJournalists). Për shembull, misioni faktmbledhës në Tiranë në nëntor 2022 zbuloi se praktika e shpërndarjes së përmbajtjeve të shkruara dhe audio-vizuale të parapaketuara në media nga zyrtari është problematike së bashku me të tjerat. “Kjo strategji komunikimi anashkalon gazetarët dhe mbron autoritetet nga pyetjet sfiduese. E njëjta praktikë përdoret edhe nga ky zyrtar, përmbajtja e të cilit e kuruar nga afër dominon ekranet televizive, formëson mbulimin e lajmeve dhe anashkalon shqyrtimin gazetaresk” – thuhet në raport.

Është e rëndësishme që një hetim i paanshëm të vihet në lëvizje nga autoritetet përkatëse për një shqyrtim të drejtë të situatës, pa paragjykime apo ndërhyrje politike. Është jetike të mbrohen të drejtat e individëve për të shprehur opinionet e tyre dhe për të kritikuar figurat publike pa frikën e ndëshkimit. Është gjithashtu thelbësore për organizatat mediatike, duke përfshirë faqet në internet, t’u përmbahen standardeve të larta të gazetarisë etike, duke përfshirë verifikimin e burimeve, promovimin e transparencës dhe shmangien e dezinformimit.

Burime:

Video

MAPMF

Dosja.al