Претседателот на Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ), Младен Чадиковски со претставници од извршната канцеларија на ЗНМ и работната група кои беа вклучени во изработка на новиот Протокол за безбедност на новинарките на интернет, денеска остварија работна средба со министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски. Како резултат на изработката на овој протокол, меѓу другото, во МВР е назначено лице-контакт точка за интернет заканите кон новинарите и воопшто, медиумските работници. Протоколот нуди практични чекори како новинарите да постапат кога ќе бидат предмет на закана преку социјалните мрежи и, воопшто на интернет, преку проактивна вклученост на МВР во заштита на медиумските работници. Ова е една од низата активности кои заеднички ги спроведуваат МВР и ЗНМ за подобрување на безбедноста на новинарите, од 2017 година, кога беше потпишан Меморандум за соработка.

На средбата се дискутираше и за други аспекти за безбедност на новинарите, новинарките и медиумските работници при вршење на дејноста, заканите кои се присутни во интернет просторот, потребата од слободно и непречено известување од настани на терен, ефикасноста при заштитата на новинарите со целосна имплементација на правните инструменти кои ги имаат институциите и беше потенцирана одличната соработка меѓу ЗНМ и МВР.

Претседателот на ЗНМ Младен Чадиковски рече дека овој Протокол е чекор плус во градењето безбедна атмосфера за работа на новинарите.

„Сметаме дека ова е позитивен исчекор во рамките на зголемување на безбедноста на колегите новинари и новинарки. Денес, не само што се соочуваме со намалување на нашата безбедност, туку се соочуваме и со опасноста од онлајн закани, каде што, за жал, поголеми жртви се новинарките. На овој начин, очекуваме нападите и опасноста од нив да се намали, а неказнивоста на сторителот да исчезне. Се надеваме дека препораките кои се наоѓаат во овој протокол ќе го најдат своето место во градењето на безбедна атмосфера за работа на новинарките и новинарите “, кажа претседателот на ЗНМ, Младен Чадиковски.

„Јасна е нашата посветеност како министерство на новинарите да им се обезбедат сите услови за тие непречено да си ја вршат работата и тоа го покажавме од 2017 до сега. За тоа не смее да има дилема, затоа што слободата на медиумите е еден од базичните столбови на кој се потпира демократијата. И овој протокол, во чие што изработување учествуваа претставници од МВР, ЗНМ и експерти од академската заедница, нуди решенија коишто ќе придонесат секој новинар, особено новинарките, да се чувствуваат безбедно, но и да знаат како да постапат во случаи на закани преку интернет. За нас слободата на новинарите е приоритет и во таа насока продолжуваме и со наредни активности во соработка со ЗНМ. Во претходниот период реализиравме бројни обуки, заеднички со ЗНМ и Мисијата на ОБСЕ во Скопје, го изработивме  Прирачникот за безбедност на новинарите за време на настани со висок ризик, а денеска можеме да констатираме и дека е изработен и Протоколот за безбедност на новинарите на интернет“, потенцираше министерот Спасовски.

Во процесот на подготовка на овој Протокол беа направени широки анализи, искористена актуелната правна литература на темата, како и бројни институционални практики, со цел да се најде најдобриот пристап за поголема заштита и безбедност на новинарките и новинарите на интернет. На овој начин ќе се намали можноста за самоцензура поради постоечки страв од напад, а ќе се зголеми слободата на изразување и професионалните новинарски стандарди.

Членови на работната група составена за подготовка на овој протокол од ЗНМ беа Младен Чадиковски и Драган Секуловски, Никола Дујовски, професор на Факултетот за безбедност Скопје при УКЛО Битола, Јасна Бачовска Недиќ, професор на Правниот факултет „Јустинијан први“ Скопје, Тони Ангеловски, помошник на министерот за односи со јавност и стратешко планирање при МВР, а од новинарките, членови на работната група беа Сашка Цветковска, Еви Шкопи и Кристина Атовска.

Протоколот е достапен на македонски, албански и англиски јазик.

Протоколот е изработен во рамките на регионалниот проект Синдикатите за фер закрепнување” (Trade Unions for a Fair Recovery, 01.01.2022-30.04.2023), финансиран од страна на Европската унија преку Европската конфедерација на синдикати и Европската федерација на новинари, со Договор за грант број VS/2021/0214

На иницијатива на Здружението на новинари на Македонија (ЗНМ) се одржа јавна дебата во Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиуми (ААВМУ) на која покрај претставниците на ЗНМ, присуствуваа и директорот на Агенцијата со претставници од Советот, како и репрезенти на дел од националните телевизии.

Целта на средбата беше да се разгледа и дискутира барањето на ЗНМ за измена на Правилникот за минимални технички, просторни, финансиски и кадровски услови за добивање дозвола за телевизиско и радио емитување, каде што би се регулирала обврската на радиодифузерите за ангажирање на медиумски работници надвор од Скопје.

По обраќањето на директорот на ААВМУ Д-р Зоран Трајчевски кој ја отвори средбата, се обрати претседателот на ЗНМ, Младен Чадиковски кој накратко ги објасни причините зошто е потребно да се случи измената – локалната перспектива, брзината и точноста на известувањето, поголема ефикасност во работата, градење на доверба со локалните заедници како и разновидноста во информирањето.

„Локалните дописници играат клучна улога во покривањето и известувањето за вестите и настаните во Северна Македонија. Тие обезбедуваат локална перспектива, брзина и точност на известувањето, исплатливост, градат доверба и обезбедуваат разновидна покриеност, помагајќи им на националните ТВ станици да го воспостават својот кредибилитет и да допрат до поширока публика. На овој начин би се креирало јавното мислење во поширока смисла. Во моментов во ААВМУ постојат правилници со сличен домен, така што не би требало да има проблеми во вметнување на ваков тип на промени“ – рече Чадиковски во своето обраќање.

За време средбата се разви дискусија со претставниците на националните телевизии од која произлегоа позитивни предлози во однос на измените на правилникот. Генералниот став на телевизиите е дека на никого нема да му пречи да има локални дописници од други градови, меѓутоа дел од нив гледаат предизвици во делот на финансиите, односно во услови кога медиумите немаат доволно средства нормално да функционираат, се отежнува работата, а притоа нема помош од Регулаторот или друго  надлежно тело. Исто така се постави и дилемата дали има доволно  слободно новинари кои што би се вклопиле во потребите на овие телевизии со цел да се креира содржина која ќе ги опфаќа темите од локален и регионален интерес.

Драган Секуловски од ЗНМ, по изнесените ставови и проблематики, констатираше дека има потреба да се изработи анализа од страна на Регулаторот каде партнер во изработката ќе биде ЗНМ, со простор за учество со релевантни сугестии од националните концесионери.

Средбата претставуваше продолжение на состанокот одржан минатиот месец со директорот на ААВМУ, на иницијатива на ЗНМ, на кој присуствуваа Младен Чадиковски, Драган Секуловски, Димитар Мицев од ТВ Канал ВИС од Струмица и Неџат Аќифи од ТВ Феста Куманово, координатор од ЗНМ за овој регион.

На иницијатива на Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) се одржа состанок со директорот на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиуми (АВМУ) Зоран Трајчевски и дел од стручната служба на регулаторот.

За време на средбата се разговараше за две главни точки: првата беше барање за намалување на давачките на локалните и регионалните медиуми кон регулаторот, а втората точка беше проблемот кој со години е актуелен, а тоа е немање на дописничка мрежа на националните концесионери.

Чадиковски се осврна на овие две точки како реални проблеми со кои се соочуваме со години, барајќи начин како заеднички да се решат, причина заради која беше побаран и одржан состанокот.

„Ние како ЗНМ сме во постојана комуникација со нашите колеги од локалните и регионалните центри и знаеме точно со што се соочуваат на секојдневна база, не само медиумите чиј опстанок е загрозен, туку и целиот медиумски кадар кој а ангажиран таму. Ја преземавме обврската да ги браниме пред институциите. Едно од барањата е да се намалат давачките кон АВМУ на локалните и регионалните медиуми, а второто барање кое произлезе од разговорите со колегите е проблемот со дописниците. Не е прифатливо национални телевизии да немаат дописници кои известуваат надвор од Скопје, односно да нема интерес да се известува за теми од локален јавен интерес. Потребно е да се намали јазот помеѓу новинарите и снимателите кои работата во другите градови и колегите кои работат во Скопје. Според анализите на ЗНМ, има медиуми што немаат ниту еден дописник, некои има по двајца или тројца, факт е дека потребата за тоа е многу поголема“ – рече Чадиковски.

ЗНМ побара информација од АВМУ дали постои начин да се промени ситуацијата во поглед на намалување на давачките, и во исто време на кој начин може да се поттикнат националните концесионери да ја подобрат праксата на информирање на јавноста за теми од локален и регионален карактер.

Во однос на дозволите за работа, односно надоместокот кој го даваат медиумите кон регулаторот во 2018 година се намалиле за 30%, додека минатата година намалувањето е до 50% . Финансиската разлика која на АВМУ и е потребна заради намалувањето, ја надополнува Владата. Како што велат од таму, проблемот е многу поширок заради фактот што регулаторот нема можност да ги намали повеќе од сега или да ги укине, затоа што на тој начин ќе се трпи финансиска загуба, кој од друга страна пак ќе треба да ја покрива Владата, а тоа во моментов е неизводливо.

Заклучокот од средбата е дека ЗНМ и АВМУ ќе продолжат да разгледуваат начини за олеснување на работата на локалните и регионални телевизии и радија како и тоа дека ЗНМ ќе поднесе иницијатива за измена на правилниците на регулаторот со цел националните телевизии да имаат обврска да ангажираат дописници кои би известувале за прашања од локален јавен интерес.

Од извршната канцеларија на ЗНМ присуствуваа Младен Чадиковски, Драган Секуловски и Билјана Настеска Каланоска, потоа Димитар Мицев од ТВ Канал ВИС од Струмица и Неџат Аќифи од ТВ Феста Куманово, координатор од ЗНМ за овој регион.

Непочитувањето на авторските права и безправното преземање на фотографии, ,,нелојалната конкуренција” од  државните службеници во улога на фоторепортери, отежнатиот пристап за работа на настани од јавен интерес, солидарноста како предуслов за заедничко делување беа дел од темите на работната средба. На иницијатива на претставниците на Секцијата на фоторепортери при ЗНМ, денеска со присуство на најголемиот дел професионални фоторепортери од државата, се одржа конструктивна средба на која се донесоа повеќе заклучоци за идните делувања.

Претседателот на ЗНМ, Чадиковски ги поздрави присутните и порача: ,,Од исклучителна важност е на ваквите средби да ги споделиме очи во очи проблемите и предизвиците со кои се соочувате вие фоторепортерите. Во многу сегменти ги делите истите проблеми како и новинарите и останатите медиумски работници. Работата и активностите на оваа секција придонесуваат да се детектираат и да се бараат начини за надминување на професионалните предизвици со кои се соочуваат луѓето од овој сектор, кои важат за силни професионалци. Потребно е да продолжиме со солидарниот пристап и заедништвото во работата како на вас фоторепортерите, така и на новинарите како предуслов за унапредување на професионалноста”.

Фоторепортерите истакнаа дека се соочуваат со повеќе предизвици и сугерираа дека е потребен институционален пристап за подобрување на условите и практичен притисок во контекст на интензивни средби со одговорните лица кои ги планираат и организираат настаните во име на јавните институции. Освен ова присутните ја истакнаа потребата од дополнителна промоција на правата на фоторепортерите и фактот дека нивниот авторски труд треба да се почитува и цени како од страна на медиумите така и од страна на институциите.

Фоторепортерот Роберт Атанасовски во своето обраќање ја истакна важноста од ваквите средби бидејќи на овој начин може да се споделат проблемите, како и да понудат заеднички решенија со кои би можеле да пробаме со солидарен пристап да промениме некои работи во позитивна насока.

Беше поздравена инцијативата за обуки во насока на унапредување на безбедноста на фоторепортерите и професионалната етика. Како плод на досегашната успешна соработка беше дискутирана публикацијата – прирачникот за следење на настани од висок ризик во кој се претставени меѓународни стандарди и процедури што се применуваат кога фоторепортери известуваат од настани со висок ризик.

Фоторепортерот Петр Стојановски пред присутните истакна дека ова е одлична можност да поразговараме на важни теми кои директно ги засегаат фоторепортерите, како да направиме позитивен чекор во насока на обезбедување на нормални услови за непречена работа на фоторепортерите кога се покриваат разни настани или протести.

Како координатори за идните активности на секцијата беа избрани колегата Атанасовски и Стојановски кои заедно со извршната канцеларија на ЗНМ во иднина ќе ги организираат активностите на секцијата на фоторепотери при ЗНМ.