BEOGRAD, 07.09.2018. – Poverenik za informacije od javnog značaja Rodoljub Šabić izjavio je danas da je “impresioniran” vrlo velikim brojem izuzetaka koje Nacrt zakona o zaštiti podataka o ličnosti predviđa u korist raznih “nadležnih organa”, u odnosu na prava koja bi trebalo da garantuje.

SOMBOR, 05.09.2018. – Juče mi je sa nepoznatog broja upućena poruka koja se kvalifikuje kao uvredljiva.

Poruka glasi: Smrdljivi deronjski CIGANE, nije to igraliste radnickog nego Gradski stadion!! Upućena je sa meni nepoznatog broja +381/68/4032638 tačno u 11 časova. Obzirom na ni malo bezazlena popodnevna dešavanja na stadionu bio sam prinuđen da o primljenoj poruci sinoć izvestim i Policiju.

Pre toga o prijemu poruke obavešten je i Nedim Sejdinović iz Nezavisnog društva novinara Vojvodine. Policijski službenik je o prijavi informisao dežurnog tužioca koji je poruku okarakterisao kao uvredljivu i preneo da se protiv nn pošiljaoca može podneti privatna tužba.

BANJA LUKA, 05.09.2018. – During the pre-election campaign media face specific professional and ethical challenges, including compliance with legal regulations and codes, as well as frequent political pressures, sometimes in the form of threats and even physical attacks on media professionals. Professionalism and ethics in work, as well as solidarity among colleagues, are the best defense of journalists against all pressures, said journalists today in at the conference “Meeting the elections: media coverage during the pre-election campaign” held in Banja Luka.

At the conference, the monitoring of media reporting during the election campaign was announced.

Media monitoring in the pre-election campaign for the General Elections is conducted on a sample of a total of 30 media of all formats and from all over BiH, in the period from September 7 to October 10, 2018, based on a customized methodology created by university professors from Banja Luka and Sarajevo ” , said the General Secretary of tBH Journalists Association Borka Rudic.

„Intimidation and attacks directed at journalists arebecoming more frequent on the before the election, and the practice of relativizing the attack on journalists, which we testify in public speech, is especially worrying“, said Siniša Vukelić, president of the BHJA Journalists Club Banja Luka and added that media have a great responsibility to adhere to ethical principles and laws in order to preserve the dignity, image and reputation of the profession.

Speaking about the international standards and obligations of the media in the pre-election process, Mladen Bubonjić, editor-in-chief of the information portal Gerila.info, pointed out that political actors agreed with their involvement to be subject to supervision and public criticism, especially through the media.

„For the democratic environment and the work of the media in the pre-election period, it is particularly important to enjoy the freedom of satire which allows for a higher degree of exaggeration, even provocation, until the public is deceived by the facts“, he said.

„When reporting on the pre-election activities of political subjects, the media should pay more attention to specific topics and put them in the focus of their reporting in a way to make more specific stories that have an analytical approach“, said Borislav Vukojević senior assisted on the Faculty of Political Science in Banja Luka, when presenting recommendations for more quality reporting and better understanding of professional responsibilities and the in the pre election campaign.

Elma Džaferović from the Regulathory body recalled on the media’s responsibility and role of this regulatory agency in the pre-election period. „Journalists and hosts in electronic media are not allowed to present in their regular and special programs their possible affiliation or affection“, emphasized Džaferović.

During the campaign RAK will monitor 7 broadcasters.

„This year, 234 media are obliged to monitor the pre-election campaign. A comprehensive monitoring program for such a large number of broadcasters is not possible due to objective restrictions of the Agency“, said Džaferović.

Participants in the Banja Luka conference sent a public protest to the journalists of RTRS and ATV for unprofessional reporting on the attempted murder of BN TV journalists by Vladimir Kovacevic and the targeted reduction of the consequences of this crime. These two television stations, without prior checking and consulting Kovačević himself, on the day of his departure from the hospital, published incorrect information about the donor funds that Kovačević allegedly received from foreign donors. Thus, the RTRS and ATV directly placed the target on the head of the colleague Kovačević, and further jeopardized his and his family’s safety. This is contrary to all journalistic principles and human norms, and participants in the conference require the public apology of the RTRS and ATV editors for this unprofessional procedure.

We recall that the Steering Comitte of BHJA called out all media, but especially the PBS’s, to stop transmitting statements by individual politicians and texts of tabloids and portals without an impression, since their irresponsible and unprofessional conduct, uncritically transmitted texts and statements put a target on certain media and journalists.

The conference „Meeting the elections: media coverage during the election campaign“ gathered 20 media professionals from Banja Luka, and was held within the BASE project financed by the European Union and USAID, and implemented by a consortium of BH journalists Association- Boram and the Coalition Pod lupom.

BIHAĆ, 05.09.2018. – Manjak raznovrsnih izvora informacija i debatnih medijskih sadržaja, kao i nedovoljno korištenje analiza i sagovornika iz nevladinog sektora, trendovi su koji obilježavaju medijski pristup izbornim ciklusima u BiH.

Redakcije su dužne građanima osigurati političku debatu i sučeljavanje kandidata različitih stavova i mišljenja, poštujući uravnoteženost, poštenje i nepristrasnost kao osnovne principe ugrađene u zakonska pravila BiH, poručeno je na radionici o predizbornom izvještavanju koja je danas održana u Bihaću.

O odgovornosti medija i ulozi Regulatorne agencije za komunikacije BiH (RAK) govorila je Elma Džaferović iz sektora za emitovanje ove agencije.

„Pravni okvir koji reguliše pravila za medije u izbornoj kampanji sadržan je u Poglavlju 16 izbornog zakona i Pravilniku o medijskom predstavljanju političkih subjekata u periodu od dana raspisivanja izbora do dana održavanja izbora“, podsjetila je Džaferović.

„Uravnoteženost, poštenje i nepristrasnost su osnovni principi svih propisa, a to znači dati jednaku mogućnost svim političkim subjektima za predstavljanje“, istakla je Džaferović te dodala da je za medijske kuće važno da imaju interno propisana pravila koja uveliko olakšavaju rad redakcije kao i eventualne procese razmatranja žalbi koje zaprima agencija.

„Javni elektronski mediji imaju obavezu ponuditi neposredno obraćanje za sve političke subjekte iz zone pokrivanja u trajanju od minimalno tri minute, a plaćeno političko oglašavanje mora biti jasno odvojeno od ostatka programa i ne ulazi u limit komercijalnih komunikacija određen Kodeksom Agencije“, rekla je.

Gorica Bukić sa RTV Unsko-sanskog kantona govorila je o uredničkim i novinarskim izazovima unutar redakcija u vrijeme predizbornog izvještavanja. „Novinari imaju pravo pripadati određenoj političkoj opciji ali se u redakciji i u programu to ne smije osjetiti. Novinari svoja politička opredjeljenja trebaju iskazati kao i svi drugi gradjani – kroz glasanje na izborima“, rekla je Bukić.

Glavni problemi prethodnih predizbornih kampanja u medijima bili su, između ostalog, manjak raznovrsnih izvora informacija uz nedovoljno korištenje analiza i sagovornika iz nevladinog sektora, kao i favorizovanje političkih subjekata, čak i u programima javnih servisa, poručila je Dika Bejdić, članica Novinarskog vijeća časti BHN.

„Potrebno je pojačati princip jednakosti u besplatnim medijskim predstavljanjima na radio-televizijskim stanicama te osigurati političku debatu i sučeljavanje kandidata različitih stavova i mišljenja“, istakla je Bejdić.

Radionica „Izvještavanje medija u toku predizborne kampanje“ okupila je 20 medijskih profesionalaca javnih i privatnih medijskih kuća iz Bihaća, Velike Kladuše, Travnika i Sanskog Mosta, a održana je u okviru BASE projekta koji finansiraju Evropska unija i USAID, a provodi konzorcij BH novinari – Boram i Koalicija Pod lupom.

SARAJEVO, 03.09.2018. – Razgovarali smo sa bh. novinarkama koje su zbog svoga rada preko online platformi dobivale razne uvrede i prijetnje ili su bile omalovažavane na društvenim mrežama i portalima.

Foto: Media.ba

Pored fizičkih napada, online nasilje nad novinarima i novinarkama je sve veća prijetnja medijskim slobodama. Istraživanje Reportera bez granica je dokazalo veliku količinu online zlostavljanja nad medijskim radnicima u 32 zemlje, a sve sa istim ciljem – da se ušutkaju oni čije izvještavanje smeta. Pri tome, novinarke su naročito izložene online nasilju, koje često dolazi u obliku seksističkih uvreda i seksualnog uznemiravanja, omalovažavanja i direktnih prijetnji. Podaci iz 2015. godine govore da na Twitteru novinarke dobiju čak tri puta više uvredljivih komentara nego muškarci, a prema prijavljenim slučajevima Udruženju BH novinari vidljivo je da su i u BiH prijetnje na društvenim mrežama češće usmjerene protiv novinarki nego novinara.

Govor mržnje i prijetnje upućene novinarki portala Dnevnik.ba Gloriji Lujanović na Twitteru posljednje je u nizu online nasilje nad novinarkama u BiH. Lujanović za Dnevnik.ba piše o stradanjima Hrvata u BiH, o komemoracijama Herceg-Bosne i HVO-a, o kampovima i zločinima mudžahedina počinjenih tokom rata, a nazvana je “ustaškom kurvom” kojoj treba neko da “usta razvali”. Linija za pomoć novinarima je prijavila slučaj Tužilaštvu Hercegovačko-neretvanskog kantona, a Vijeće za štampu i online medije BiH je oštro usudilo prijetnje, podsjećajući da, ukoliko neko smatra novinarsko izvještavanje pogrešnim, postoje legitimni načini reagiranja poput slanja demantija, ispravki pogrešnih navoda, novih informacija i činjenica.

“Odnos prema novinarima u BiH je grozan, ma kojom se temom bavili, a policijski organi i pravosuđe reagiraju na prijetnje i napade novinarima tek pod pritiskom javnosti, a ne jer automatizmom trebaju obavljati svoje profesionalne zadatke”, rekla je Lujanović i dodala kako je do sada niko iz policije nije kontaktirao.

Kao dio projekta Go Digital against Harassment, kojeg sprovode Mediacentar Sarajevo i JaBiHEU, a koji za cilj ima podizanje svijesti o online nasilju, razgovarali smo sa bh. novinarkama koje su, uglavnom zbog izvještavanja o etno-nacionalnim pitanjima, korupciji i politici, preko online platformi dobijale razne uvrede i prijetnje ili su bile omalovažavane na društvenim mrežama i portalima od državnih službenika, ljekara, navijača i kolega novinara. Slučajeve su odlučile prijaviti i o njima govoriti javno.

Uvrede i sudske bitke Štefice Galić

Urednica portala Tačno.net, Štefica Galić, zbog svojih se stavova godinama bori sa prijetnjama, uvredljivim porukama, klevetama, verbalnim i fizičkim napadima. Ona objavljuje priče i mišljenja kolumnista i novinara koji pišu, između ostalog, o poricanju ratnih zločina, nekažnjavanju i slavljenju ratnih junaka, naročito onih iz HVO-a.

“Bilo koji tekst kojeg objavimo na portalu, a koji kritički govori o bilo čemu u društvu, dobiva salve ružnih komentara i prijetnji. Ja sam pretprošle godine, kada sam prijavila hercegbosanske zastave, strahovito puno prijetnji dobila”, rekla je za Mediacentar Sarajevo. Zbog kritiziranja podizanja zastave Hrvatske zajednice Herceg-Bosne u Mostaru povodom 25. godišnjice, na svom Facebook profilu je 2016. godine primila brojne uvredljive seksističke poruke i prijetnje smrću od osoba koje se nisu krile iza pseudonima. Uradila je screenshotove poruka i odnijela ih u tužilaštvo od kojeg nikada nije dobila povratne informacije. Novu prijetnju je dobila nakon haške presude šestorici funkcionera Herceg-Bosne krajem novembra 2017. godine, ali, obeshrabljena, odlučila je da je ne prijavi.

Pored prijetnji i uvreda preko društvenih mreža, Galić je od 2012. godine vodila sudske bitke na općinskim i kantonalnim sudovima protiv pojedinih hercegovačkih portala, koje je tužila za klevetnički sadržaj. Iako su, kaže, portali objavljivali sadržaj sa potpuno izmišljenim podacima na račun njenog pokojnog supruga Nedeljka Galića, koji je tokom rata pomagao Bošnjacima od progona HVO-a, a o kojem je 2012. godine prikazan dokumentarni film “Neđo od Ljubuškog”, sudovi su donijeli zaključak da se ne radi o kleveti već o vrijednosnom sudu. Bitku je nedavno izgubila i na Ustavnom sudu BiH do kojeg je, nakon općinskih i kantonalnih, došla njena tužba protiv portala Poskok.info,novinara Ivana Filipčića i urednika Ivana Šušnjara zbot teksta Neđo daleko od Ljubuškog. I u ovom slučaju presuđeno je da riječ o vrijednosnom sudu, a ne o kleveti.

Jedinu sudsku bitku koju je Galić dobila je zbog fizičkog napada iz 2012. godine u Ljubuškom. Općinski sud Široki Brijeg je 2013. godine, zbog nasilničkog ponašanja, općinskoj službenici, Veri Dedić, izrekao uvjetnu presudu – kaznu zatvora od tri mjeseca, koju je osuđena morala odležati jedino ukoliko bi počinila novo kazneno djelo u periodu od godinu dana nakon presude. Optužena je bila obavezana da oštećenoj plati 600 maraka, ali kako navodi Galić, to nikad nije učinila.

Prijetnje i uvrede Arijani Saračević-Helać

Dugogodišnja novinarka i ratna reporterka Arijana Sarečević-Helać često preko društvenih mreža reaguje na pojave u bh. društvu koje, kako kaže, ugrožavaju širu društvenu zajednicu. Kada god se to desi dobija prijetnje i seksističke uvrede.

“Riječ je o mom ličnom profilu, ja prije svega tu reagujem kao građanka, a onda kao novinarka. Međutim, radeći dugo kao novinarka, mene ljudi identificiraju kao novinarku”, kaže Saračević-Helać.

Krajem 2017. gostovala je u emisiji “Interview 20” kolegice Sanele Prašović-Gadžo u kojoj se razgovaralo o novinarskoj profesiji. “Bio je to jedan sasvim običan lagan intervju o našoj profesiji, gdje nikoga nismo napadale”, govori. Unaprijed, prije emitiranja intervjua, gledajući najavu, zamjenik Sekretara Predsjedništva Bosne i Hercegovine, Dženan Selimbegović, na svom Facebook profilu, je izvrijeđao dvije novinarke, nazivajući ih “polovnjačama” i na uvredljiv način komentarišući njihov izgled. “Bilo je to strašno uvredljivo, naročito za osobu koja se drži profesionalnih i etičkih standarda”.

Ombudsmani za ljudska prava Bosne i Hercegovine su povodom tog slučaja, kojeg su prenijeli brojni mediji u BiH, pokrenuli istražni postupak i junu 2018. godine objavili preporuku u kojoj su utvrdili da Facebook status državnog službenika ima elemente uznemiravanja, radnje zabranjene Zakonom o zabrani diskriminacije, “obzirom da se komentarišući fizički izgled Sanele Prašović-Gadžo i Arijane Saračević-Helać, koriste uvredljivi i ponižavajući epiteti, na koji način je došlo do povrede dostojanstva imenovanih i stvaranja degradirajućeg, ponižavajućeg i uvredljivog okruženja.”

Uputili su akt Predsjedništvu Bosne i Hercegovine s upitom šta je u konkretnom slučaju poduzeto kako bi se navedeno ponašanje sankcioniralo, međutim, kako su nam javili, još uvijek nisu dobili dogovor. Odgovor je dostavio Selimbegović, u kojem stoji da je Facebook status deskriptivan i ne navodi imena i da kao takav predstavlja njegovu privatnu stvar, ali da je, uviđajući uvredljivost termina polovnjača za žene generalno, objavio novi status u kojem žali zbog njegove upotrebe.

“Taj slučaj je prijavljen, bio je javno praćen, tu su se umiješali njegovi istomišljenici, još uvijek mi čekamo neke reakcije da bude sankcionisan”, kaže Saračević-Helać.

U međuvremenu je dobila nove prijetnje i uvredljive poruke, poput onih zbog Facebook komentara o haškoj presudi šestorici funckionera Herceg-Bosne i zbog kritika na imenovanje urednika dokumentarnog programa BHRT-a.

Prijetnje putem društvenih mreža zbog TV priloga

Novinarka Federalne televizije, Nerminka Emrić, u maju 2016. godine je radila prilog za politički magazin Mreža u kojem je kritikovala upravljačku strukturu i poslovanje fudbalskog kluba Željezničar, za kojeg i sama navija. Nakon priloga je dobila niz gnusnih uvreda i prijetnji od navijača kluba kroz društvene mreže. Njena urednica je tada odlučila prijaviti prijetnje, zbog čega je došla policija. Kaže da su bili veoma profesionalni i ponudili joj zaštitu koju je ona odbila smatrajući da joj nije potrebna.

Novinarski posao je, ipak, toliko dinamičan da novinari i novinarke često nemaju vremena da prijavljuju prijetnje.

“Mislim da bismo i mi trebali da budemo malo odgovorniji, ali nažalost i kuće za koje radimo trebale bi da imaju određeni pravni tim ljudi koji trebaju da reaguju. Ali prvenstveno mi trebamo da budemo odgovorniji, kako će moj pravnik reagovati, ako mu ja ne kažem. Puno je toga do nas. Ali znamo situaciju u zemlji i koliko toga se prijavi i ništa ne bude od toga”, govori Emrić.

Ona dodaje kako su prijetnje toliko prisutne da su novinari na njih i navikli.

“Ja sam bila jako nemarna i nisam prijavljivala nijednu prijetnju. Prijetnje sam dobijala telefonskim putem, tipa znamo gdje ti dijete ide u školu”, kaže ona. “Mi smo postali psiholozi, znamo kada je prijetnja opasna. Kada je anonimno, onda osjetiš da bi moglo nešto biti”, govori Emrić.

Vrijeđanje novinarke nakon istraživačkog rada

Novinarka CIN-a Selma Učanbarlić, koja se bavi istraživačkim novinarstvom, prije više od dvije godine radila je istraživanje o poslovanju Opće bolnice “Prim. dr. Abdulah Nakaš” u Sarajevu. Istraživala je o tome kako je bolnica u mandatu dr. Sebije Izetbegović prestala da radi patohistološke nalaze. Tokom istraživanja je otkrila da je bolnica ostala bez svojih doktora, a da je poslove povjerila privatnoj klinici dr. Emira Talirevića po tri puta višoj cijeni nego ranije.

“Ja sam radila tu priču, pripremila dokaze, kontaktirala sve aktere tih događaja, trajalo je to istraživanje nekoliko mjeseci i u istraživanju sam kontaktirala i doktora Emira Talirevića nekad u aprilu 2016. godine i obavila intervju sa njim… Kada sam objavila prvu priču tog istraživanja, on je mene nazvao, pohvalio je moj rad, CIN, i ukratko je rekao da smo mi profesionalno postupili, da je to jako korektno istraživanje i da se on nije pokajao što je dao taj intervju”, rekla je Učanbarlić za istraživanje Mediacentra o online napadima na novinare i novinarke.

Dva dana kasnije na Facebook profilu Talirević je napisao prvi u nizu uvredljivih statusa u kojima je novinarku vrijeđao rekavši da njen koficijent inteligencije nije više od 65 i da njene sposobnosti odgovaraju radnici u grilu.

“Bila sam stvarno zatečena i šokirana prvenstveno tim uvredama, načinom, jezikom, tim kako se neko izražava. S druge strane zaista mi je bilo nevjerovatno da mjeseci mog profesionalnog rada, istraživanja, budu svedeni na to da se sada raspravlja o mojim intelektualnim kapacitetima i o tome za šta sam sposobna ili nisam sposobna da radim.”

U trećem statusu Talirević je oklevetao CIN, rekavši da se finansiraju od poklona, odnosno da se bave prostitucijom, što su prenijeli skoro svi mediji u BiH. CIN i Selma Učanbarlić odlučili su podnijeti Općinskom sudu u Sarajevu tužbu zbog vrijeđanja i klevete, a tražili su da se Talirević javno izvine na svom Facebooku profilu. Nakon dvije godine, sud je donio presudu, ustanovivši da je Talirević iznio uvrede i neistine i da je dužan platiti 4.000 maraka nematerijalne štete. Talirević je podnio tužbu protiv CIN-a, zbog navoda iznesenih u tekstovima, a taj postupak se još uvijek vodi pred Općinskom sudom u Sarajevu.

“Prvi i osnovni naš zadatak jeste da se držimo najviših standarda naše profesije, etičkog kodeksa, zakona, jer to će nas najviše čuvati. Profesionalni rad, činjenice, način na koji mi radimo, činjenice koje skupimo, dokazi koje pružimo, koji su neoborivi, nas zapravo čuvaju od prijetnji i napada”, rekla je Učanbarlić.

Zatvorska kazna za prijetnje putem društvenih mreža

“Sve je krenulo prije dvije godine u jeku političke kampanje. Pisala sam tekstove za Visoko.co.ba. U jednom momentu vidjela sam na Facebooku poruku koja je došla kao zahtjev, u smislu da nismo prijatelji, otvorim, vidim prijetnje, razne psovke, i na kraju poruke ‘vidiš ovo je moj profil i ne krijem se’. Prvo mi je bilo smiješno, onda sam se počela raspitivati ko je osoba i onda me je počela panika hvatati”, govori Irma Antonia Plavčić, germanistica, koja je za vrijeme lokalnih izbora 2016. godine u Visokom pisala tekstove za Visoko.co.ba. Dan nakon što je primila prijeteću poruku od Elvina Kriještorca održavalo se Općinsko vijeće u Visokom na kojem su prisustvovali OSCE predstavnici. Otišla je na sjednicu i o slučaju obavijestila predstavnike međunarodne zajednice, koji su napravili službenu zabilješku i poslali je u Sarajevu. Savjetovali su da bi slučaj trebala prijaviti policiji.

“Rekla sam da neću prijaviti policiji, ali kada sam otišla do pekare, počela sam se osvrtati jer ne znam ko se može pojaviti. Odlučila sam otići u policiju i sve prijaviti. Priložim im poruku da bi mi oni rekli pa šta imate od toga, nije to prvi put.”

Kada je policiji rekla da je slučaj prijavila OSCE-u, tek su tada  reagovali. “Rekli su mi: ‘Da im vi niste ništa prijavili, mi ne bismo ništa poduzeli”. Policajci su prvo otišli da upozore muškarca koji je njoj ali i drugim osobama, uglavnom kandidatima na listama za lokalne izbore, slao prijeteće poruke, a on je sve negirao, tvrdeći da mu je hakiran Facebook profil. Irma je potom objavila tekst “Neću da budem ničija žrtva” nakon čega je, kaže, uslijedio mobing. Preko portala i društvenih mreža mogla je čitati poruke kao što su: “Šta misliš da joj pošaljemo nekog da je nauči pameti.”

Elvin je nastavio slati prijeteće poruke političkim kandidatima, što je na kraju pokrenulo čitav slučaj i sudski postupak. “Tu ga je policija opet privela, mislim da je proveo jednu noć u zatvoru u Visokom, a onda je odvezen u Zenicu u zatvor. To je sve jako brzo išlo. Tu je odmah odobren zatvor od mjesec dana, da ne bi uticao na svjedoke, ispitivan je, tvrdio je da to nije on, da mu je hakiran profil.” Elvin je proveo šest mjeseci u zatvoru, a slučaj je prebačen na Općinski sud u Visokom, koji je 2016. godine donio presudu prema kojoj je Kriještorac, a kako su nas obavijestili BH novinari, proglašen krivim i određena mu je jedinstvena kazna zatvora od godinu dana zbog krivičnog djela ugrožavanje sigurnosti po Krivičnom zakonu FBiH. Ova presuda ne odnosi se samo na prijetnju upućenu kolumnistici, već i na prijetnje drugim osobama iz Visokog. Irma kaže da je nikad nisu zvali na ročište i da do dana kada smo je posjetili u Visokom, krajem augusta, nije znala za presudu.

This article has been published as part of the “Real Voice of Journalism’’ project. The project is funded by the European Union through the small grants programme “Protecting Media Freedom and Freedom of Expression in the Western Balkans” implemented by the Croatian Journalists’ Association as part of the regional project “Western Balkan’s Regional Platform for Advocating Media Freedom and Journalists’ Safety”, which is carried out through the partnership of six regional journalists’ associations – Independent Journalists’ Association of Serbia (IJAS), Association of BH Journalists (BHJ), Croatian Journalists’ Association (CJA), Association of Journalists of Kosovo (AJK), Association of Journalists of Macedonia (AJM), and Trade Union of Media of Montenegro (TUMM).

PODGORICA, 04.09.2018. – Almost three years after the attack on the editor of the IN4S portal, Gojko Raičević, which was registered on the Council of Europe Platform for the Promotion of Journalism Protection and Safety of Journalists, the Government of Montenegro responded and send the recommendation to close the case.

This recommendation comes after the first instance verdict of the Basic Court in Podgorica showed that Raicevic, during the protest in 2015, was subjected to torture and inhuman and degrading treatment by police officers.

“Having in mind the flow of time and specific, detailed activities carried out in these cases, which confirmed the commitment to investigate in detail and punish the offenders of offenses that are being charged, the closing of the case at the CoE Platform for the Promotion of Journalism Protection and the Safety of Journalists is proposed“, states the response from Government.

Raicevic sued the Ministry of Internal Affairs because he was brutally beaten during the period from October 17 to 24, 2015 while, as he claims, he was doing his job and reporting from the protest. He asked the MIA to pay 75,000 euros for non-pecuniary damage. Nevertheless, the first instance verdict of the Basic Court in Podgorica, in April this year, partially accepted his request. It was judged that the state, or the MIA, should pay 6.000 Euros on the basis of compensation for non-pecuniary damage.

СКОПЈЕ, 04.09.2018 – Меѓународната и Европската федерација на новинари (ИФЈ и ЕФЈ) денес ја потврдија нивната поддршка за усвојувањето на Директивата за авторски права во Единствениот дигитален пазар (ЕДП), повикувајќи ги членовите на Европскиот парламент да гласаат на 12 септември за предлогот, како што е поднесен од страна на неговиот Комитет за правни работи (JURI).

Препознавајќи ја клучната важност на авторските права, инвестирањето на медиумите во квалитетна содржина и потребата од воспоставување на фер практики во онлајн експлоатацијата на вестите, текстот, во формата во која е предложен од страна на Комитетот за правни работи на 20 јуни, е пионерски.

„Овaa долгоочекувана легислатива повторно ја воспоставува рамнотежата и разновидноста во еден екстремно важен сектор, во моментов доминиран од мала група на гигантски технолошки корпорации, рече Антони Беланџер, Генерален секретар на ИФЈ.  „Многу од опонентите на оваа директива, кои тврдат дека се независни и дека зборуваат во име на јавноста, се финансирани од таквите технолошки гиганти. Тие велат дека авторските права им носат корист на големите бизниси, но егзистенцијата на стотици илјадници новинари и милиони автори во Европа и пошироко зависи од авторските права.“

„Авторските права немаат врска со цензурата“, додаде Рикардо Гутиерез, Генерален секретар на ЕФЈ. „Тоа е начин кој времето покажало дека може да обезбеди придобивка на нашите општества од работата на посветени професионални автори кои се независни бидејќи можат да заработуваат од нивната работа. Доколку, наместо тоа, авторите би требало да се потпираат на спонзорства или покровителства, нивната независност и способност да креираат и известуваат би била осакатена.“

Организациите велат дека ниту еден од стравовите пројавени во оваа кампања не е оправдан, потенцирајќи особено:

• ДекаЧлен 11 е неопходна мерка за спречување на „шлепање“ на интернет корпорациите на публикации и автори кои продуцираат зборови и слики за нив. Меѓународната и Европската федерација на новинари има усвоено заеднички став со организациите на европски издавачи на весници за Член 11 и текстот за Параграф 35 (достапен тука), за да обезбедат дека придобивките кои произлегуваат од идните сродни права на издавачите се поделени правично и пропорционално помеѓу новинарите и издавачите.
• Дека Европскиот супервизор за заштита на податоци утврдил дека барањата за мониторинг во Член 13 се пропорционални, со посебна внимание на нивното точно транспонирање од страна на земјите членки. Лиценцирањето преку авторски агенции ќе им обезбеди на авторите одреден надомест за своеволното незаконско користење и последичната девалвација на нивната работа; и таквото лиценцирање, наместо филтрирање, е логичниот исход од овој Член.
• Дека предлозите за „траголник на транспарентност“ во Членови 14, 15 и 16 даваат основа за авторите и изведувачите да добијат фер надомест кој им е потребен за да продожат да даваат квалитететн придонес на културата и, во случајот со новинарите, демократијата.
• Предлогот исклучува хиперлинкови од својот опсег и не ги казнува читателите кои споделуваат статии.

Во писмата адресирани до членовите на Европскиот парламент ИФЈ, ЕФЈ и нивните национални подружници побараа од членовите на парламентот да класаат во корист на целиот извештај на JURI, а особено да го заштитат Поглавје III, во одбрана на културата и демократијата во Европа.

Истовремено, ИФЈ и ЕФЈ предупредуваат против усвојување на какво било законодавство кое би ги магинализирало авторите, особено новинарите, и би ги лишило од правичен и пропорционален удел кој произлегува од сродните прва.

Без заштита за авторските права, не може да постои професионално новинарство.