BEOGRAD, 29.06.2018. – Da li nelogična odluka suda o izuzimanju ključnog materijalnog dokaza koji otkriva gde su optuženi bili u vreme ubistva Ćuruvije znači da Veće ima nameru da donese oslobađajuću presudu, pita se u svom današnjem izdanju nedeljnik NIN.

Slučaj Slavka Ćuruvije je paradigma mnogih naših slučajeva iz prošlosti, rekao je prilikom pokretanja postupka za ubistvo ovog novinara januara 2014. tadašnji i sadašnji koordinator rada bezbednosnih službi Aleksandar Vučić.

Četiri i po godine kasnije, koordinator je umesto PPV (prvog potpredsednika vlade) postao P (predsednik), a sudski postupak za ubistvo Ćuruvije postao je paradigma načina suočavanja ove vlasti sa zločinačkom prošlošću. To najbolje oslikava veza Branka Crnog, funkcionera Vučićevog SNS-a sa ovim suđenjem, iako je koordinator prilikom pokretanja postupka rekao: „Kao što smo to rekli na početku našeg mandata, niko nije i neće biti izuzet”.

Ko je Branko Crni? U vreme ubistva Ćuruvije 11. aprila 1999. on je bio zamenik šefa DB-a zadužen za sve operativne poslove. Sada optuženi za ubistvo Ćuruvije, tadašnji šef DB Radomir Marković, koji je na to mesto došao iz policije, bio je samo protočni bojler volje Slobodana Miloševića. Crni, koji je svojevremeno bio obuhvaćen pretkrivičnim postupkom za ubistvo Ćuruvije svedočio je u korist ne samo svog kuma Milana Radonjića – tadašnjeg šefa Centra DB Beograda i pomoćnika šefa DB-a, koji se inače tereti kao organizator ubistva Ćuruvije – već i svih optuženih. Osim kuma Branka Crnog optuženi su: kao saizvršilac – Ratko Romić, glavni inspektor u Drugoj upravi DB. Kao neposredni ubica – Romićev kum Miroslav Kurak, pripadnik rezervnog sastava DB i instruktor pucanja, dok se kao naredbodavac tereti Radomir Marković, tadašnji šef DB.

U svom iskazu pred sudom Crni se i obrušio na važne svedoke tužilaštva iz DB pokušavajući da ih diskredituje. Osim ovih javnih istupa Crni je sve vreme tokom pretkrivičnog postupka, koji traje od kraja 2000. održavao kontakte sa svedocima iz DB koji su na suđenju počeli da pate od iznenadne i selektivne amnezije ili su čak menjali iskaze iz istrage. Jedan susret Crnog sa optuženima i svedocima zabeležili su i prislušni uređaji.

Februara 2006. u beogradskom klubu „Varadero“ na Makišu sastali su se Crni, Kurak, koji je sada u bekstvu, i svedok Slaviša Arsić, koji je neposredno pre toga dao iskaz u vezi ubistva Ćuruvije policijskom inspektoru Draganu Kecmanu. Kurak je tada zaključio: „Kecmana treba o‘laditi”.

Inače, Crni je poslednjih godina bio čest gost u Ulici Kraljice Ane u sedištu BIA, na svom starom poslu. Bio je i navodno nesuđeni kandidat za zamenika ili savetnika šefa tajne službe, od kako je SNS došao na vlast. Međutim, zbog njegove reputacije ne samo u Srbiji, nego i u demokratskom svetu, to se za sada nije dogodilo.

„Ceo ovaj postupak, kao i period od dana ubistva Ćuruvije do danas, prate očigledne i brojne aktivnosti ljudi koji su vezani za DB, i to kako bivših ili sadašnjih pripadnika službe, tako i raznoraznih saradnika novinara, političara, javnih ličnosti i drugih usmerenih na to da ovo brutalno političko ubistvo ostane nerazrešeno”, kaže za NIN Slobodan Ružić, pravni zastupnik Ćuruvijine dece.

Osim slučaja Crnog, odnos vlasti prema postupku za ubistvo Ćuruvije vidi se u tome da i danas kraj suđenja nije ni blizu, da su svedoci tužilaštva govorili o ugroženosti i opstrukciji, da sudsko veće donosi odluke u korist optuženih za koje je Apelacioni sud za sada ocenio da su nezakonite…

Jedan od prvih znakova opstrukcije postupka bio je povratak u Srbiju, decembra 2015, Dragana Filipovića – majora Fiće, nekadašnjeg zamenika načelnika Druge uprave za obaveštajni rad DB-a i savetnika šefa tajne službe za „specijalne operacije“, a koje su po njegovim rečima bile – likvidacije. Najvažnije u njegovoj karijeri bilo je prijateljstvo sa Mirjanom Marković, šeficom zloglasnog JUL-a koja je bila obuhvaćena pretkrivičnim postupkom kao mogući naredbodavac ubistva Ćuruvije. To prijateljstvo se nastavilo i nakon njenog bega u Moskvu, a njegovog u Šangaj. Kada je Kurak, optužen kao neposredni ubica, lociran u Africi, zabeležen je i njegov telefonski razgovor sa Filipovićem. Ubrzo Filipović zove Miru Marković, i taj kontakt ostaje takođe zabeležen. Inače, Filipović je bio nadređen Ratku Romiću, optuženom za saizvršilaštvo ubistva Ćuruvije. Vuk Drašković, lider SPO koji je i sam bio više puta meta DB, govorio je o dolasku majora Fiće u zemlju.

„Filipović se vratio da zastrašivanjem ili na neki drugi način, možda i podmićivanjem svedoka i sudija, obori optužnicu za ubistvo Ćuruvije i da u Apelacionom sudu osigura i potvrdi oslobađajuću presudu za Radonjića, Romića i Stevana Bastu zbog budvanskog atentata nada mnom.”

Odnos vlasti prema postupku vidi se u tome da i danas kraj suđenja nije ni blizu, da su svedoci tužilaštva govorili o ugroženosti i opstrukciji, da sudsko veće donosi sporne odluke u korist optuženih

Ubrzo posle oktobra 2016, Radonjić, Romić i Basta su pod čudnim okolnostima pravosnažno oslobođeni optužbe da su pomagali u pokušaju ubistva Draškovića u Budvi juna 2000. Najčudnije je bilo to što u ovom postupku nisu prihvaćeni dokazi iz drugih predmeta za politička ubistva a koji su okončani pravosnažnim osuđujućim presudama. Pre svega iz postupka u kome su za budvanski atentat kao izvršioci osuđena trojica pripadnika JSO, a kao organizatori Radomir Marković i Milorad Ulemek Legija, dok je kao naredbodavac u presudi označen Slobodan Milošević.

Najznačajnije u ovom slučaju nije oslobađanje Radonjića i Romića, kojima se sudi za ubistvo Ćuruvije, već Baste, koji je bio viđen za svedoka saradnika. Naime, sa osuđujućom presudom tužilaštvo bi imalo šta da ponudi Basti, koji je bio koordinator DB za praćenje medija, a da zauzvrat svedoči o ubistvu Ćuruvije.

O pritiscima, pretnjama i opstrukciji neki su svedočili i na samom suđenju. Iz policije Dragan Kecman, Mile Novaković i Dragan Karleuša, a iz DB Zoran Stijović, Stevan Nikčević, i Vladimir Nikolić. Kecman, koji je vodio istragu od 2004. rekao je da su svedoci iz DB „strahovali za svoj život“, navodeći konkretne situacije.

Inače, Kecman je iz neobjašnjenih razloga juna 2016. smenjen sa mesta šefa beogradske Uprave kriminalističke policije. Novaković i Karleuša, koji su istragu vodili 2001. svedočili su da ih je DB opstruisao i da su čak pokušavali da ih skreću sa istrage. Stijović, koji je priveo Radonjića 2001. rekao je da je nakon toga došao do saznanja da je bio „meta pucača koji su došli preko Drine“. On je ispitivao 2001. i Radomira Markovića, pa je povodom toga svedočio: „Marković je bio uplašen i plašio se za svoju i bezbednost porodice”.

Stijović, koji je doslovno shvatio prioritete vlade Zorana Đinđića da se razreše politička ubistva, u drugoj polovini 2001. sklonjen je sa slučaja, a kasnije izložen progonu, napustio je DB. Nikčević, koji je bio zamenik Radonjića, na suđenju je obarao odbranu svog šefa, svedočeći detaljno kako je Ćuruvija praćen pre ubistva.

Nikolić, šef analitike u Centru DB Beograd, takođe je svedočio protiv optuženog Radonjića, opisujući kako su njegova naređenja o praćenju Ćuruvije bila „atipična i nenormalna”, kao i da je naredba da se pratnja prekine neposredno pre ubistva bila veoma sumnjiva. Milorad Ulemek Legija, ključni svedok koji je direktno optužio Kuraka i Romića kao ubice Ćuruvije, ponovio je to i na suđenju, ali je rekao i da mu je prećeno da odustane od svedočenja. Na pitanje Romića da li mu je on pretio, Ulemek je odgovorio: „Direktno niste, možda jeste, a možda niste“. Romić ga je pitao i da li mu je Kurak pretio, a Ulemek je odgovorio: „Ne znam. Nije se predstavio, a ko je koga slao, to ćemo da vidimo”. Osuđeni pripadnici zemunskog klana, braća Miloš i Aleksandar Simović, koji su u istrazi potvrdili iskaz Ulemeka, na suđenju su rekli da strahuju za bezbednost svojih porodica ukoliko budu mnogo govorili. Miloš je rekao da ostaje pri iskazu iz istrage, ali je odbio da odgovara na pitanja.

„Moj brat i ja smo dobijali pretnje preko naših porodica da odustanemo od ovog svedočenja… Na televiziji sam video premijera Vučića na konferenciji kada je rekao da hoće da rasvetli sve zločine iz prošlosti. Poverovao sam da će tako biti…” svedočio je Miloš, dok je Aleksandar Simović rekao samo: „Ne želim da svoju porodicu dovodim u poziciju da imaju bilo kakav problem zbog mojih izjava”.

Neki svedoci iz DB od kojih su se pojedini videli sa Crnim i Filipovićem, čak su menjali iskaze. Na primer, Aleksandar Radosavljević koji je učestvovao u tajnoj pratnji Ćuruvije svedočio je 2007. u istrazi da je u blizini mesta ubistva video beli „golf”, koji su koristili pripadnici DB, ali na suđenju je rekao da se toga ne seća. Na pitanje u kojim su slučajevima tajnog praćenja DB-a, osim Ćuruvije i Ibarske magistrale (ubistvo četiri funkcionera SPO 3. oktobra 1999) završeni ubistvom, Radosavljević je odgovorio: „Ne želim da ugrozim sebe”. Sudija Snežana Jovanović ga je zatim podsetila da ima pravo da ne odgovori na pitanje kojem bi sebe izložio krivičnoj odgovornosti i sramoti. I on je to iskoristio.

U praćenju Ćuruvije učestvovalo je 27 pripadnika Odeljenja za pratnju beogradskog Centra DB i svi su pozvani za svedoke. Neki od njih su dobili iznenadnu selektivnu amneziju koja se odnosila samo na ovaj zločin. Njihovi odgovori počinjali su sa „ne sećam se“ i „ne znam“.

I pored toga, njihova ranija svedočenja, naročito ono pred komisijom DB 2001. bila su značajna. Međutim, tu počinju čudne odluke tročlanog sudskog Veća Specijalnog suda – predsedavajuće Snežane Jovanović i članova – Dragana Miloševića i Vladimira Mesarovića.

„Najpre su izdvojene iz sudskih spisa izjave koje su radnici DB-a dali pred njenom posebnom tročlanom komisijom, sa obrazloženjem da se radi o obaveštenjima prikupljenim od građana, koja ne smeju da se koriste u postupku. Međutim, to nisu bile takve izjave, već se radilo o specifičnom službenom postupku čiji je cilj bio razjašnjenje postupanja službenih lica.

Izdvajanjem ovih izjava isključena su neka veoma bitna saznanja, i to kako o belom ‘golfu’, tako i o službeniku koji je poslednji ostao ispred zgrade gde je živeo Ćuruvija kome su naređivali ‘sklanjaj se, sklanjaj se’, kao i mnogo detaljnija izjašnjenja radnika pratećeg odeljenja DB-a o neuobičajenoj i nestandardnoj pratnji”, kaže advokat Ružić.

Isto ovo veće Specijalnog suda donelo je ranije neočekivane presude. Prvo je jula 2014. oslobodilo Stanka Subotića Caneta i njegovu grupu optuženu za šverc cigareta, a maja 2015. oslobodilo je i Luku Bojovića, optuženog da je kao vođa zemunskog klana odgovoran za tri ubistva. Ove presude izazvale su oštre reakcije i sumnje, a Vrhovni kasacioni sud je čak naknadno utvrdio da je Subotić oslobođen tako što su kršeni zakoni u njegovu korist.

Milanu Radonjiću i Ratku Romiću, uhapšenima 13. januara 2014. ovo veće je zatvorski pritvor zamenilo kućnim 6. jula 2017. Marković u zatvoru služi kaznu od 40 godina zbog drugih političkih ubistava, a Kurak je u bekstvu.

„Ranije puštanje iz pritvora može da znači samo da možemo očekivati oslobađajuću presudu” kaže advokat Ružić.

Kecman je iz neobjašnjenih razloga juna 2016. smenjen sa mesta šefa beogradske Uprave kriminalističke policije. Novaković i Karleuša, koji su istragu vodili 2001. svedočili su da ih je DB opstruisao i da su čak pokušavali da ih skreću sa istrage

Poslednja i najspornija odluka ovog veća je da iz predmeta po drugi put 12. juna 2018. izdvoji ključni materijalni dokaz. Reč je o podacima Mobtela sa baznih stanica neposredno pred ubistvo Ćuruvije, sačuvanih na devet diskova koji su predati policiji, a iz kojih je jasno dokumentovano da su optuženi bili na mestu Ćuruvijinog ubistva i u koje vreme su međusobno komunicirali. Veće je ovaj dokaz sa kojim se ne može manipulisati izuzelo 24. aprila 2018. uz obrazloženje da navodno policija nije dala pisanu potvrdu o oduzimanju tog dokaza (diskova) od Mobtela. Međutim, Apelacioni sud je to poništio 11. maja i vratio na novo odlučivanje, i u rešenju  naveo da su navodi Veća Specijalnog suda u suprotnosti sa dopisom MUP.

„Čak i u situaciji eventualnog gubitka potvrde o privremeno oduzetim predmetima ili da ista nije ni izdata, navedeni dokazi nisu pribavljeni na nezakonit način, kako pogrešno utvrđuje prvostepeni sud”, navodi se u rešenju Apelacionog suda.

To nije sprečilo sudeće Veće da ponovo donese rešenje o izuzimanju ovog dokaza na koje je tužilaštvo uložilo žalbu pa se čeka nova odluka Apelacionog suda.

„I pored više nego jasnog stava Apelacionog suda da nije bilo propusta službenih lica prilikom oduzimanja tih diskova iz Mobtela, prvostepeni sud ponovo donosi odluku o izdvajanju, i to saopštava na ročištu, posebno zakazanom samo radi saopštavanja te odluke, što je prvi takav slučaj za koji sam čuo. Ne možemo da prenebregnemo činjenicu da Veće ne želi da prihvati stav Apelacionog suda koji je jasno naveo da je pribavljanje ovih diskova bilo zakonito. Šta je razlog tome? Ubeđenost u sopstveni stav, inat ili nešto treće?“ kaže advokat Ružić. Na ovu odluku je reagovala i Komisija za otkrivanje ubistva novinara.

„Sudsko veće tvrdi da trake nisu pribavljene na zakonit način mada je potpuno jasno da MUP ima dokumenta i za prvih 30 oduzetih traka Mobtela kao i da je na poziv službenika Mobtela da je pronađeno još deset traka za period u kojem se dogodilo ubistvo, policijski službenik uputio dopis da preuzme te trake i da je na tom dokumentu službenik Mobtela potvrdio da je predao te trake“, rekao je za NIN Veran Matić, predsednik Komisije.

On kaže da je sudsko veće i ranije donosilo neka rešenja koja su bila nelogična.

„Mislim da je ovim odlukama praktično sudsko veće donelo oslobađajuću presudu“, zaključuje Matić.

Sporne diskove preuzeo je inspektor Kecman, a baš za njega član Veća Milošević, koji retko ispituju svedoke, imao je više pitanja i čak je ušao u verbalni duel sa ovim svedokom. Inače, Milošević neretko ostavlja utisak da je odsutan tokom suđenja, jer povremeno uzima mobilni telefon u ruke. Sudija Milošević je član Skupštine FK Crvena zvezda i bio je predsednik nadzornog odbora, a zadužen je za pravna pitanja kluba. Zanimljivo je da su u Upravi Zvezde kao i u Partizanu od osnivanja i predstavnici tajnih službi.

Predsednik Srbije, SNS-a i koordinator rada bezbednosnih službi je prilikom pokretanja istrage najavio da rešavanje ubistva Ćuruvije predstavlja uslov da Srbija bude normalna zemlja.

„Oni koji hoće da urede zemlju, neretko moraju da se suoče sa problemima iz prošlosti. Te probleme moramo da rešimo da bismo živeli u normalnoj i pristojnoj Srbiji“, rekao je tada Vučić.

Od tada, prošlo je četiri i po godine. Od njegovog dolaska na vlast više od šest godina. I još čekamo.

S druge stane kriminalna hobotnica ne čeka. Nažalost, zločinački deo DB sa mafijom osim po kumstvu i omerti – zakonu ćutanja – ima i mnogo opasniju sličnost – upliv u državne institucije.

TIRANA 28.06.2018 – Nevenka Ćirović, the Vice President of the Trade Union of Media of Montenegro (SMCG), was appointed to the Supervisory Board within the regional project “Support to Public Media Services in the Western Balkans”.

The task of the Supervisory Board is to monitor the implementation of the Agreement on technical cooperation of public services of the Western Balkans, which was signed at a two-day conference in Tirana. Ćirović will, on behalf of SMCG, be included in the advisory and evaluation part of the project, as well as the part related to monitoring.

The conference was organized as a formal start of project worth 1.5 million euros, which will last for two years. It is financed by the European Union and implemented by a consortium consisting of the International Federation of Journalists (IFJ), the European Federation of Journalists (EFJ), the European Broadcasting Union (EBU), the Public Media Service of Austria (ORF), the Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) and the Eurovision News Exchange for Southeast Europe (ERNO).

The overall objective of the project is to contribute to the reform and professional development of media public services in the Western Balkans in order to encourage the production of pluralistic, independent and credible program content.

Project beneficiaries are six public media services in Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, Macedonia and Serbia. The beneficiaries of this project are also the parliamentary bodies responsible for the media, regulatory agencies, as well as the administrative bodies of public media services.

The leader of the team is the media expert from Montenegro, Vojo Raonić, and the regional office is located in Podgorica, in the building of Radio Television of Montenegro.

As stated during the Tirana conference, the intention is to jointly reach the reference framework for independent and professional media and models of financing public services, the appointment and functioning of the control bodies-councils and public service boards, using best practice and with the EU’s highest standards.

At the same time, the cooperation between six public services will be strengthened in the process of media reform, long-term development strategies, editorial guide, integrated newsdesk development, development of investigative journalism and the exchange of digitized archival material.

During the project, a series of consultations, targeted training, meeting and study visits will be organized.

ЗАДАР, 28.06.2018. –  Регионалната платформа на Западен Балкан за застапување на слободата на медиумите и безбедноста на новинарите која претставува повеќе од 8000 членови, остро го осудува бруталниот физички напад врз новинарот Хрвоје Бајло, кој е сопственик на веб порталот Zadar News, а работи и како коресподент во националниот медиум Index.hr. 

Хрвоје Бајло бил нападнат од поранешниот фудбалер на ФК Задар, а денес познат бизнисмен Јаков Сурач. Нападот се случил на 24 јуни, 2018 година поради тоа што новинарот истражувал за начинот на кој раководен градот Задар, а успеал да документира и поврзаност меѓу политичката, спортската и бизнис елитата во истиот град.

Според извештајот на Бајло, на физичкиот напад му претходеле навреди кои биле упатени до него. Напаѓачот дури се заканил дека ќе му ја отсече главата на новинарот бидејќи тој пишувал за неговите пријатели Здравко Ливаковиќ, Божидар Калмета и ХДЗ. По упатените навреди, напаѓачот започнал да го удира новинарот по главата и телото, потоа Бајло бил фрлен на земја и бил тепан се додека не изгубил свест. Во болницата во Задар на новинарот Бајло, му била дијагностицирана скршеница на десната рака и му биле констатирани тешки повреди во пределот на главата и телото.

Во претходните години до новинарот Хрвоје Бајло биле упатувани закани и навреди поради неговата бескомпромисна работа. Иако сите овие закани биле пријавени во полиција, ниту една од нив немала разрешница.

На 26-ти јуни Сурач бил ослободен од притвор од страна на судот во Задар. Во судскиот налог потпишан од страна на Хрвоје Висковиќ, истражен судија задолжен за случајот, се наведува дека условите за притвор постојат поради “конкретни околности според кои осомничениот може да го повтори делото”. Сепак, наместо тоа, на напаѓачот му биле препишани поблаги мерки на претпазливост – наредба за ограничување и забрана за контакт. Судијата Висковиќ изјави за хрватската новинска агенција ХИНА дека, според него, “нема опасност да се повтори делото”.

Платформата ги повикува полицијата и правосудните институции да преземат решителни дејствија. Исто така, Платоформата ги повикува највисоките претставници на администрацијата остро да ги осудат заканите и нападите врз новинарите. Со тишината и рационализацијата на нападите, највисоките државни институции застануваат на страната на напаѓачите наспроти основните права на новинарите и слободата на говорот, а со тоа само ја поттикнуваат атмосферата на страв и насилство во општеството.

Нападите и заканите кон новинарите претставуваат директен напад врз слободата на изразувањето и правото на граѓаните да бидат информирани. Секој напад врз новинар претставува напад врз јавниот интерес, демократијата и правата на граѓаните.

Скопје – Белград – Подгорица – Приштина – Сараево – Загреб, 28.06.2018.

BH Journalists Association
Trade Union of Media of Montenegro
Croatian Journalists’ Association
Association of Journalists of Kosovo
Association o.f Journalists of Macedonia
Independent Journalists Association Serbia

ZADAR, 28.06.2018. – Regionalna platforma Zapadnog Balkana za zagovaranje medijskih sloboda i sigurnosti novinara, koja predstavlja više od 8000 članova, oštro osuđuje brutalni fizički napad na novinara Hrvoja Bajlu, vlasnika novinarskog portala Zadar i dopisnika nacionalnih medija Index i Nacional.

Hrvoje Bajlo, koji je pratio menadžment grada Zadra i dokumentovao veze između politike, biznisa, sporta i pravnog segmenta u Zadru, napadnut je u nedjleju, 24. juna 2018. u večernjim satima na parkingu u Zadru, od strane bivšeg igrača Nogometnog kluba Zadar , a današnjeg poduzetniika Jakova Suraća.

Prema Bajlinim riječima napadač ga je prije fizičkog nasrtaja izvrijeđao jer piše za „četnički Indeks“ i „usr… Nacional“, te zaprijetio da će mu, nastavi li pisati o njegovim prijateljima Zdravku Livakoviću, Božidaru Kalmeti i HDZ-u „odrubiti glavu“. Potom ga je šakama udarao po glavi i tijelu, oborio na tlo i nastavio tući nogama zbog čega je Bajlo nakratko izgubio svijest. Na hitnom odjelu zadarske bolnice Bajli su konstatovani prelom desne ruke, te niz ozljeda na glavi i tijelu. Ozljede su kvalificirane kao teške tjelesne ozljede.

I u prethodnim godinama Hrvoje Bajlo je zbog svog beskompromisnog novinarskog rada u više navrata bio meta uvreda, prijetnji i zastrašivanja. Policija ranije slučajeve, unatoč njegovim prijavama, do danas nije razriješila.

26. juna Surać je odlukom Županijskog suda u Zadru pušten iz pritvora. U sudskoj naredbi koju je izdao Hrvoje Visković, istražni sudija zadužen za slučaj, navedeno je da su ostvareni uslovi za izricanje mjere pritvora. Ipak , izrečena je blaža mjera – zabrana prilaska i kontakta. Sudac Visković izjavio je za hrvatsku novinsku agenciju HINA da, prema njegovom mišljenju, “ nema opasnosti od ponavljanja krivičnog djela“.

Platforma poziva na odlučne akcije policijskih i pravosudnih institucija. Također, Platofrma poziva najviše predstavnike vlasti da jasno osude prijetnje i napade na novinare. Šutnjom i racionalizacijom vrhovne državne institucije se jasno priklanjaju kršiteljima novinarskih prava i slobode govora, ohrabrujući na taj način društvenu atsmosferu prožetu strahom i nasiljem.

Napad i prijetnja novinarima je direktan napad na slobodu izražavanja i na pravo građana da budu informirani.

Svaki napad na novinare je napad na javni interes, demokratiju i prava svih građana.

Skopje – Beograd – Podgorica – Priština – Sarajevo – Zagreb,

Udruženje BH novinari
Sindikat novinara Crne Gore
Hrvatsko novinarsko društvo
Udruženje novinara Kosova
Udruženje novinara Makedonije
Nezavisno udruženje novinara Srbije

ZADAR, 28.06.2018. – Western Balkan’s Regional Platform for advocating media freedom and journalists’ safety, which represents more than 8000 members, strongly condemns the brutal physical attack against journalist Hrvoje Bajlo, the owner of Zadar News portal and correspondent for national media Index.hr and the Nacional weekly.

Hrvoje Bajlo, who has been following ways the town of Zadar has been managed and has documented links between Zadar’s political, business, sports and law social spectrum, was attacked on Sunday June 24, 2018 in the evening at the parking lot in Zadar, by a former NK Zadar soccer player and today a businessman Jakov Surać.

According to Bajlo’s report, the physical attack was preceded by insults directed to Bajlo. The attacker said Bajlo wrote for “Chetnicks’ Index” and “shit of Nacional weekly” and threatened to “cut his head off” if he went on writing about his friends Zdravko Livaković, Božidar Kalmeta and HDZ. The insults were followed by punches on Bajlo’s head and body, he was thrown to the ground, beaten again; he eventually fainted. At the Zadar Emergency Hospital he was diagnosed with a right arm fracture and series of injuries on his body and head. Injuries have been qualified as severe.

In previous years Hrvoje Bajlo has been threatened and insulted because of his uncompromising work in journalism. Even though all of those threats were reported to the police, none of them have been solved yet.

On 26th of June Surać was released from custody by the County court of Zadar. In the court order signed by Hrvoje Visković, the investigative judge in charge of the case, it is stated that conditions for pre-trial custody exist due to „specific circumstances that the suspect will repeat the offence“. However,milder precautionary measures were prescribed instead – a restraining orderand prohibition of contact. Judge Visković has stated for the Croatian news agency HINA that, according to his opinion, “there is no danger of repeating the offence“.

The Platform calls for resolute actions of the police and justice institutions. Also, the Platofrm calls the highest representatives of the administration to clearly condemn threats and attacks against journalists. By silence and rationalization, the highest state institutions cleary take side of the attackers against basic journalists’ rights and freedom of speech encouraging by that an atmosphere of fear and violence in the society.

Attacking and threatening journalists is a direct attack on freedom of expression and the right of citizens to be informed. Each attack on journalists is the attack on public interest, democracy and rights of all citizens.

Skopje – Belgrade – Podgorica – Prishtina – Sarajevo – Zagreb, 28.06.2018.

BH Journalists Association

Trade Union of Media of Montenegro

Croatian Journalists’ Association

Association of Journalists of Kosovo

Association of Journalists of Macedonia

Independent Journalists Association Serbia

SARAJEVO, 28.06.2018.-Interview with Helena Mandić, Broadcasting Director Assistant at Communication Regulatory Agency of BiH.

Television contents which broadcast via cable operators in BiH contain program packages that are often purchased from neighboring countries. Advertisements, as well as authoring content, are broadcasted to the public in BiH through these channels. When it comes to advertising, little is known on the financing of the advertisements that are broadcasted to the public in BiH, as well as what are the prices for advertising on BiH market. We asked the Communications Regulatory Agency of Bosnia and Herzegovina (CRA) whether they are informed about these amounts and problems in general, and how this area could be regulated as well as whether the solution would include intervention in the laws that define the work of CRA?

Key questions regarding the distribution of program contents, through cable providers, IPTV and DTH have all become subjects to the analysis by the European Convention on cross-border television (the Convention) at Council of Europe level, including the Directive on Audio-Visual Media Services (the Directive) at European Union level. Article 4 of the Convention and Article 3 of the Directive define full freedom of receiving and retransmission of content launched from abroad. This principle includes the prohibition of any form of modification of program (which is a subject to distribution) is applicable in all countries, that is, members of Council of Europe, member countries of European Union and all countries with candidate status or country signees of the Stabilization and Association Agreement with European Union.

According to duties that Bosnia and Herzegovina has to complete, in terms of the fact that the Convention was ratified and in accordance with the Stabilization and Association Agreement with European Union, this principle has also become obligatory for Bosnia and Herzegovina and it is demonstrated through the rules and regulations by the Agency, which has been passed by the Council.

Pursuant to the above mentioned, only providers of audiovisual media services that fully meet and fulfill one of many criteria required, which was under the supervision of the Agency. All other program contents, that can be found in the offer of the distribution, in the territory of Bosnia and Herzegovina, are not under the competence of the Agency and thus can freely and easily be distributed without any modification in the territory of Bosnia and Herzegovina.

By viewing the practice in neighboring countries, including European Union member – states, it is determined that there are no limits in the distribution of commercial advertising material in foreign channels; instead, all legal and by – law norms are defined pursuant to Article 3 of the European Directive on Audio – Visual Media Services.

According to the above listed legally – obliged documents, certain foreign companies, providing audio and visual media services, may currently and with foreign regulatory bodies, be permitted to provide media services that are especially guided for BiH territory, including commercial advertising contents, which is the case with the certain number of channels.

The Agency is convinced that it would be required to take into consideration the measures that may result in an improvement of the economic power of broadcasters in BiH, which could additionally create more attractive program contents attracting thus commercial advertising industry to BiH media market. In this sense, the Agency considers that one should launch the imitative for the formation of the fund for advancing audiovisual media services and media services on radio, which would include the alterations in certain legislative regulations, such as the Law on Communications.

What about the payment for copyrights, regarding the contents which, through packages of programs purchased abroad, is broadcasted in BiH? Sometimes, the contents are unavailable on TV screens as we could see the messages such as:”This content is darkened at the request of copyright holders or broadcasters”? Why does this occur in certain cases and on certain program channels only, while on the other program channels this does not happen? It is clear that the Institute for Intellectual Property is held responsible for this particular issue, but the question is in what way the CRA does or could make the significant contribution, considering that the CRA is the entity defining the conditions for issuing the cable operators with operating permits?

As you say, these questions should primarily be directed towards the Institute for Intellectual Property. Namely, Agency legal competences, in the field of authors and related rights, are very limited. Accordingly, the Agency has, as part of their competence in terms of the regulations in the field of communications, determined a common obligation and duty of obeying copyrights for all parties being issued with permits. Namely, the Law on Communications (“Official Gazette of BiH”, number 31/03, 75/06, 32/10 and 98/12) in Article 3, item (4), line d) defines that the Agency shall take all reasonable measures in order to accomplish the protection of copyrights. Rule 56/2011 on permits for distribution of audiovisual media services and radio media services (“Official Gazette of BiH”, number 98/11 and 52/15), in Article 7 defines the obligation by the user of Permit where he/she should, prior to distribution of certain programs from their own countries, acquire written consent by the owners of program contents or their authorized representatives and additionally submit the statement on settled rights for the distribution to the Agency.

Normally, all contents are available, unless the owner of contents fails to inform the distributor (in the reasonable period of time and certainly before the predetermined deadlines) that particular contents must be darkened pursuant to regulations in relation with copyrights protection. Also, we want to emphasize that the Agency cannot be held responsible and is not in charge regarding the interpretation and of contract parties that use issued Permits with third parties and Permits users with whom the contracts are signed. This includes all court disputes deriving out of such contracts.

Consequently, we shall outline the explanation of the first instance verdict by the Court of BiH (U-1017/05) based on charges pressed by the SQN where the Court of BiH highlighted the following:”The conclusion by the defendant is correct regarding the validity of contract where the defendant stated that only the municipal court is entitled to make decisions in lawsuits procedure. On the other hand, during the administrative proceeding, the body in charge with this procedure, pursuant to Law on Procedures (Official Gazette of BiH”, number 29/02, 12/04, 88/07 and 93/09), is not entitled and cannot be in charge in making the decisions regarding legal actions and deeds and contract – party relations and contract details as well”. This attitude was confirmed by the Court of BiH and during the second instance proceedings, according to Verdict Uvl30/06, with additional explanation as per following:”The Appeal Administrative Council accepts and acknowledges the attitude by the Council of Administrative Disputes and defendant Agency that the validity of the contract can be subject to decision making during the administrative procedure, because only the municipal court can be in charge with lawsuit procedure”.

This text is a part of E-Bulletin– fifth edition of special serial of BHN online bulletin implemented through the “Media and Public Reputation” (origin. “Mediji i javni ugled”) project, also representing a contribution to public debate regarding the transparency of media ownership and upholding and encouraging the passing of set of laws aimed to advance media field and information market in BiH.