NUNS osudio pretnje uredniku portala “Srbin info”

27/12/2017

BEOGRAD, 27.12.2017. – Nezavisno udruženje novinara Srbije (NUNS) osuđuje pretnje Dejanu Petru Zlatanoviću, glavnom urednik sajta „Srbin info“ i poziva nadležne da istraže ovaj incident.

Ranije danas portal “Srbin info”saopštio je da je njihovom glavnom uredniku telefonom prećeno smrću. Zlatanović je slučaj prijavio policiji a ona je predmet, prema njegovim rečima, prosledila tužilaštvu.

Prema bazi podataka NUNS-a ovo je 84. prijavljeni incidenta u 2017. godini: registrovali smo 54 slučaja pritiska na novinare, koji uključuju i praćenje, 22 verbalne pretnje, 6 fizičkih i dva napada na imovinu.

Urednik OCCRP-ja tužio „Antidot“

IJAS

27/12/2017

BEOGRAD, 27.12.2017. – Dru Salivan, urednik međunarodne novinarske organizacije OCCRP čiji je KRIK član, tužio je portal „Antidot“ i njegovog urednika Marka Matića zbog laži i uvredljivih informacija koje su o njemu iznete u tekstovima na tom portalu.

U tekstovima objavljenim na portalu „Antidot“ iznet je niz neistina o Salivanu u kojima je on predstavljen kao „tvorac paramedijskih struktura na Zapadnom Balkanu“, „prevarant koji blefira i medijski reketira“, „diletant koji nije imao nikakvog novinarskog iskustva u SAD, odakle je došao u Bosnu predstavljajući se kao službenik američke ambasade i novinar.“

Novinarska mreža OCCRP čiji je Salivan suosnivač i urednik u tekstovima je predstavljena kao „paramedijska novinarska mreža“.

OCCRP je jedna od najvećih novinarskih mreža u Evropi i obuhvata mrežu nezavisnih organizacija koje se bave istraživačkim novinarstvom u oblastima organizovanog kriminala i korupcije iz više od 20 država regiona Južne, Centralne i Istočne Evrope.

Salivan se već dugi niz godina bavi istraživačkim novinarstvom i sa svojim timom, ali i samostalno, nosilac je brojnih renomiranih nagrada u oblasti istraživačkog novinarstva.

U „Antidotovim“ tekstovima iznet je i niz neistina o KRIK-u, sa posebnim akcentom na to što je KRIK deo OCCRP-ja. Matić je u tekstu, između ostalog, neistinito naveo da je Stevan Dojčinović osnovao KRIK nelegalnim novcem, da redakcija KRIK-a radi „na crno“ i vodi duple knjige. Zbog ovih laži, Dojčinović je početkom meseca već tužio Matića i „Antidot“.

Tekst koji obiluje neistinama o OCCRP-ju, KRIK-u i njihovim urednicima preneli su provladin tabloid „Informer“, novine „Politika“, kao i „Srpski telegraf “, agencija „Tanjug“ i sajt Radio-televizije Vojvodina. Matić je laži iz tekstova ponavljao gostujući na prorežimskoj televiziji „Pink“.

Vlasništvo „Antidota“

Portal „Antidot“ je donedavno imao skrivenog vlasnika.

Pri osnivanju vodio se na švajcarsku advokatsku kancelariju „Monfrini Crettol & Partners“, u Srbiji poznatu po tome što je zastupala kontroverznog biznismena Stanka Subotića kome se sudilo kao organizatoru šverca cigareta. Subotić je na kraju oslobođen, a Vrhovni kasacioni sud utvrdio je da su sudije Apelacionog suda koje su oslobodile Subotića prekršile zakon.

U aprilu 2015. godine, pošto je objavljeno više tekstova koji su ukazivali na vezu Subotića i „Antidota“ vlasništvo portala je sakriveno iza Paula Martina, predstavnika agencije „Gandi“ koja nudi usluge sakrivanja vlasništva sajtova.

Krajem septembra ove godine Matić je osnovao nevladinu organizaciju „Medijska mreža Zapadnog Balkana – ANTIDOT“ i on je sada zvanično glavni urednik portala „Antidot“.

Matić je nekadašnji novinar portala „E-novine“ koji je takođe bio blizak Subotiću. Ovaj portal ugašen je kada je ostao bez novca, nakon mnogih sudskih sporova koje su izgubili.

Na „E-novinama“ objavljivani su tekstovi sa ciljem diskreditovanja novinara koji su pisali o postupku koji se vodio protiv Subotića, ali su redovno napadani i članovi nevladinih organizacija i opozicionih stranaka.

„Antidot“ je nastavio sa istom uređivačkom politikom, a u pojednim tekstovima se brani i Darko Šarić kome se sudi za međunarodni šverc kokaina i pranje novca.

Misija Evropske federacije novinara u Beogradu sredinom januara

IJAS

27/12/2017

BEOGRAD, 27.12.2017. – Reagujući na molbe i izveštaje Nezavisnog udruženja novinara Srbije, Evropska federacija novinara organizuje misiju u Srbiji sredinom januara 2018. godine.

Početkom decembra EFJ je obavestio NUNS da će, zajedno sa predstavnicima organizacija Međunarodnog instituta za štampu (IPI) i Jugoistočne evropske medijske organizacije (SEEMO), posetiti Srbiju 18. i 19. januara 2018 godine.

Mogens Bliher Bjeregard, predsednik EFJ uputio je 20. decembra putem elektronske pošte zvaničan dopis predstavnicima države sa molbom za sastanak sa njim, Skotom Grifinom, zamenikom direktora IPI i Oliverom Vujovićem, generalnim sekretarom SEEMO. Dopis je poslat premijerki Srbije, Ani Brnabić, ministru za informisanje i kulturu Vukosavljeviću, ministru unutrašnjih poslova Stefanoviću, ministarki pravde Kuburović i predsedniku Odbora za kulturu i informisanje Krliću.

Nezavisno udruženje novinara Srbije je pozvalo Udruženje novinara Srbije (UNS) i Sindikat novinara Srbije (SINOS), članice EFJ, da aktivno učestvuju u predlaganju sagovornika i organizaciji sastanaka između predstavnika misije i novinara, medija i stručnjaka.

„Pozdravljam odluku kolega iz Evrope“, rekao je Slaviša Lekić, predsednik Nezavisnog udruženja novinara Srbije, „novinari i mediji koji rade u javnom interesu su sve češće od strane čelnika vlasti svrstavani u političke oponente, na njih se vrše najraznovrsniji pritisci – od ekonomskih do onih koji ugrožavaju bezbednost novinara, preti im se, bivaju praćeni… Iskreno se nadam da će se predstavnici države odazvati pozivu na razgovor i time, i nas i naše evropske partnere uveriti da ova politička kultura nije definitivno ukinula dijalog kao način komunikacije.“

Povodom izveštaja o alarmantnom sužavanju medijskih sloboda i ugroženoj bezbednosti novinara u Srbiji Upravni odbor Evropske federacije novinara je u oktobru ove godine ugostio predstavnika Nezavisnog udruženja novinara Srbije. Svrha sastanka bila je da se čelnici EFJ upoznaju sa problemima sa kojima se suočavaju novinari i mediji koji kritički i u javnom interesu izveštavaju o političkim i društvenim okolnostima u Srbiji, rastućim pritiscima koji dolaze od vladajuće koalicije kao i posledicama ovih trendova koji se ogledaju u ubrzanom smanjivanju prostora za javni dijalog i rastu samo-cenzure. NUNS je ovom prilikom tražio od EFJ i da organizuje misiju u Srbiji, tokom koje bi predstavnici ove i drugih relevantnih organizacija, razgovarali sa novinarima i sa predstavnicima države radi dobijanja što jasnije slike o slobodi medija i bezbednosti novinara u Srbiji.

U godišnjoj Hronici napada i pritisaka na novinare, NUNS navodi da je u periodu od 1. januara do 5. decembra 2017 zabeleženo 30 slučajeva fizičkih i verbalnih napada, pretnji i praćenja od kojih je tek 8 rešeno: u 3 slučaja nema elemenata krivičnog dela koje se goni po službenoj dužnost, u 4 je odbačena krivična prijava i u jednom slučaju je okrivljenom izrečena mera bezbednosti obaveznog psihijatrijskog lečenja na slobodi i zabrane komunikacije sa oštećenim.

Za isti period baza podataka NUNS-a godinu beleži 83 incidenta, od kojih je 54 slučajeva pritiska na novinare, 21 verbalna pretnja, 6 fizičkih i 2 napada na imovinu.

The public and the media still face difficulties in monitoring criminal proceedings

AJM

27/12/2017

SKOPJE, 27.12.2017 – Courts undermine the transparency towards the public, and journalists reporting on court proceedings face more problems in their work – this is the conclusion of today’s debate “The public in criminal procedures”. The event was organized by the web portal “Witness” in cooperation with the Association of Journalists of Macedonia.

“In the last few years, there have been a number of examples that testify that journalists are being disabled to freely report on court proceedings. In addition, there have been absurd examples when judges prohibit the right of journalists from online media to be present at court hearings, although they are not different from journalists in traditional media,” said Dragan Sekulovski from AJM on today’s debate.

According to him, the criminal court abuses the right to decide which hearings can be recorded and which hearings can not be recorded for justified reasons.

The journalist, Sashe Dimovski, noted that the court archive is not available for journalists, and he added that courts in Skopje do not update the data on their web pages, like the courts from the interior of the country.

“Look at the shocking difference between the Skopje courts, which in one day probably makes about 500 decisions. In the period January-March 2017, the Basic Court Skopje 1 published 33 decisions on its website, the Basic Court Skopje 2 – 23 decisions, and, unlike them, the Basic Court in Bitola 456, the Court in Shtip 180 decisions, while the Basic Court in Strumica 365 decisions,” said Dimovski.

The Executive Director of the Coalition “All for Fair Trials,” Dobrinka Borisovska Gospodinova says that in Macedonia there is a trend of reverse proportionality and the more the trials are interesting to the public, the smaller their transparency is getting: “If in 2015 the public was excluded from five percent of the monitored procedures, in 2016 that was the case in 20 percent of the monitored procedures, while in 2017 it has already gone up to 30 percent.”

From the Directorate for Personal Data Protection, they informed that there is a misdemeanor procedure against several journalists who have published a photography of a convicted person, but without his permission. The Directorate estimates that since it is a final judgment, it is sufficient for the public to be informed and there was no need to publish a photography of the convicted person.

It is still unknown who ordered and threw a bomb on Vijesti

TUMM

26/12/2017

PODGORICA, 26.12.2017 – After the release of two indictees charged for Vijesti bombing, the prosecution apparently did nothing to reveal perpetrators and orderers of the attack, which took place on December 26, four years ago.

This can be concluded from the Basic State Prosecution’s response to Vijesti inquiry whether there have been any new details in the investigation of bombing attack and when last action was taken in detecting bombers and what was it.

We asked them whether there are any suspects in the proceeding, and if so, who they are.

The answers to these questions were not provided from the Police Directorate.

The Basic State Prosecutors Office answered to Vijesti what they did in the proceeding that was ended by the acquittal, adding that the case against unknown perpetrators is still active.

“Related to the activation of an explosive device at Vijesti newsroom this Prosecution firstly formed a file against unknown perpetrators for the criminal offense. Evidences were collected during the investigation of the scene. Based on the investigation of evidences, and in particular traces on certain items (vehicles, clothing), and anthropological expertise, criminal proceedings were initiated against two persons. After the completion of the proceedings, the court found that there was not enough evidence that would undoubtedly indicate that the accused persons were perpetrators. The court’s final decision was to release them from charges. The case against unknown perpetrators is still active”, responded the Prosecution.

The police did not even answer to Vijesti questions.

Marko Šofranac and Nemanja Vukmirović from Podgorica were the only ones who were charged. They were released from charges in June 2016.

The Higher Court in Podgorica confirmed the decision of a judge Nenad Vujanović from Podgorica Basic Court, who released them twice from the charges that they set 300-400 grams of explosives under the window of Vijesti editor-in-chief, Mihailo Jovović.

They have been also on trial for unauthorized possession of weapons and explosive materials in an attempt to cause general danger.

Courts have concluded that decision has to be made in favor of the accused since doubt exist in determining perpetrators.

Telecommunications expert Predrag Boljević ruled out the possibility of overlapping of a base station near object Maša with a base station near Vijesti newsroom. In that region, the accused used mobile phones on the night of the attack.

In order to overlap, according to an expert explanation, there must be overloads or failures on the network, which was “not the case here”.

The indictment stated that Vukmirović set up an explosive, while the Šofranac was “on watch”.

The Higher Court accepted the explanation of a judge Vujanović that the charge is unstipulated and unfounded, since it was not established with certainty that the two of them had set up an explosive.

“The court found that the accused defenses were not impaired with the evidence, except that in the part that explosive contamination could have occurred through road mining… the experts said that the explosive was not used for that purpose, but that has no influence”, said the judge at the time.

Vukmirović claimed that he helped his father in the village when the road was expanded and mined, explaining thus the presence of TNT particles on the car, sneakers and gloves found in the trunk. Examination of the gloves interior, taken from Vukmirović’s Renault, conducted by the Forensic Center showed the presence of biological material, which probably belongs to his close relative.

Judge’s reasoning for found explosive traces on parts of clothing of the accused, was chemical experts opinion that contamination with explosive traces could come through any contact.

“Contamination could have happened at any place… For example, contamination could happen through accidental shaking of hands with any person. That cannot be a reliable evidence of guilt”, judge concluded.

Vujanović also added that accused defense was confirmed by the testimony of a witness Vuk Ruta, but also with listings which confirm their movements that evening.

He stated that anthropological expert analysis was not reliable enough, while unlike the Prosecutor, he found that one of the key evidence for determining guilt was analysis of the traffic expert.

Traffic expert found that persons from the video could not, during the time recorded on the video, disappear from the scene, enter the vehicle, start it and pass through Bulevar revolucije.

The Prosecution in the indictment did not define one of the key things – the exact time of the explosion. It states that the act was committed “between 23:30 and 23:40. Vijesti published that the explosion happened “around 23:35”, and recording from one of Pobjeda’s cameras clearly shows the flash in “23:46:36”. In one of the police documents, it is stated that the watch on this surveillance camera “rushes” for 13 minutes, which would determine the time of the explosion at 23:33:36. On another camera, the flash is seen at 23:32:49, and it’s not clear if the clock on the camera shows the exact time. Vijesti journalist called the police a few minutes after the attack, around 23:38.

On Pobjeda’s camera recording, which “rushes for 13 minutes”, a man walking on the sidewalk of Bulevar revolucije from the direction of Vektra building can be seen. He met with a man coming from the opposite direction. They wore jackets with hoods, covering their heads. They crossed over the pedestrian crossing together and walked into the street between Vijesti and Pobjeda’s buildings. They were seen on the camera for about one minute and 19 seconds until they entered Pobjeda’s yard. After a minute and 28 seconds they can be seen on the camera again, running through the street from Vijesti direction. One took off the hood from the head. They ran through the same pedestrian crossing, and continued through the sidewalk of the boulevard in the direction of the crossroad with Ivana Vujoševića Street. After that they disappeared in the dark.

This recording lasts 24 seconds in total. Six seconds after their disappearance from the camera, from the direction of Ivana Vujošević Street, gray Renault Scénic can be seen on the recoding. It drives with a high speed and continues to the crossroad with Moskovska Street and disappears from the camera after three seconds. All this lasts in total three minutes and 11 seconds. Thirty-seven seconds after the disappearance of Renault from the camera, a flash of the explosion can be seen.

The police and the prosecutor’s office claimed that a bigger man whose height was 194.67cm, with a possible mismatch of plus-minus 3.20 cm, as determined by experts’ analysis of the camera recording, was Šofranac, and the other with a height of 182.40cm with the same possible mismatch, Vukmirović.

The problem in the procedure caused as well the passing of the gray Renault Scénic, which was driven by Vukmirović, what he confirmed.

The expert claimed that it was impossible for one or both of the attackers to enter the car in six seconds, having in mind their location at which they disappeared in the dark, the location at which Renault appeared on the camera, and its speed. This would mean that Vukmirović could have been at two places at the same time, no matter how those places were close.

The police at first, based on “operational information” concluded, by mid-January, that Šofranac was involved in the attack, and later it suspected Vukmirović, through Šofranac’s phone listing, who called Vukmirović at 23:34:47 and talked with him for 36 seconds.

The expert found that the communication was carried out from different, although close base stations, and that Vukmirović’s communication at 23:33:26 with the second number was “most likely in the area of Ivan Vujošević Street, location between Bulevar revolucije and Bulevar Svetog Petra Cetinjskog”. After that, Šofranac still communicated from the same base station until midnight, and Vukmirović communicated from different city stations.

In the period in which the prosecutor claims that an explosion occurred between 23:30 and 23:40, although the exact time was not determined, Šofranac talked on the phone for a total of one minute and 49 seconds, while Vukmirović talked 50 seconds, including their conversation of 36 seconds.

Both throughout the proceedings denied any connection with the incident.

After acquittal, Vukmirović initiated proceedings against the state, requesting compensation of 1,000 euros for ungrounded deprivation of liberty.

The process is ongoing in Podgorica Basic Court.

Šofranac, according to Vijesti information did not initiate any compensation procedure.

Vukmirović had no conflicts with the law before this, while Šofranac was convicted several times for committing violent crimes.

To date, their motive has not been determined, and it is not known whether the police and the prosecution investigated the orderers of this attack.

Jovović: Which structures strayed into Đukanović’ s system?

“Đukanović, one day after Vijesti bombing, “threatened” that he would dismiss those responsible in the prosecution and the police if they did not solve the case quickly. The case has not been resolved, no one has been dismissed, and the only person who lost job was the prosecutor who resisted the pressure of his superiors to officially suspect, regardless of everything – and before elections in Berane on March 9- Šofranac and Vukmirović, and to arrest Vukmirović. He considered that there were not enough evidence to do that, which the court later confirmed. After several months his mandate expired and it was not extended. Now he is doing something else.”

Jovović stated that he doubted that the prosecution made at least one step to find out orderers and perpetrators for this year and a half.

“Of course, none of them has the courage to call Đukanović and ask him to explain which structures have strayed into his system, and thus support such attacks or slow down the investigation. Or maybe the prosecution has realized that even for two years, the court cannot find him to deliver him a call to testify, in the case in which he is an injured person, and they do not want to be embarrassed. Aside from the fact that no one in his system has ever been responsible for this, but they have only been “promoted”. Why there would be an exception now. That’s why I ask Đukanović publicly: Which structures were involved in the attack on Vijesti? Those accused in the secret document obtained from the police top or those who sent it to him?”, said Mihailo Jovović, editor-in-chief of Vijesti.

Đukanović has never been invited to a hearing by the prosecution to say what he knows

In January 2014, the then Prime Minister Milo Đukanović, a month after the bombing attack, said that the state structures were involved in this case, but he has never been invited to a hearing in the prosecution to tell what concrete information he has.

At the final DPS election event in Ulcinj, Đukanović said that attacks with explosive devices, such as those on Vijesti, seek to cause damage to Montenegro and that in these actions were involved, not only criminals who, like everywhere, were “rented” for these purposes, “but it could be said that there are various interests on which we carefully work”.

“Either of those who strayed into the system, and thus from the system support such intentions or slow down the investigation, but also there is not a small number of those who conform with the role of the victim, because it will bring their economic interests closer to potential donors,” said Đukanović.

“We will win all regardless of structures they come from – criminal, state, media, governmental or non-governmental and all others, and show that Montenegro is capable to guarantee security to its citizens and partners,” he added.

Vijesti editor-in-chief had asked several times for hearing of the Prime Minister regarding information he had.

Even during the proceedings against Vukmirović and Šofranc, he proposed hearing of Đukanović, but the judge concluded that this should not be dealt with by the court, but by the prosecution.

Više tužilaštvo prihvatilo prigovor napadnutih novinara na dan Vučićeve inauguracije

IJAS

26/12/2017

BEOGRAD, 25.12.2017. – Više tužilaštvo u Beogradu prihvatilo je prigovore napadnutih novinara ispred Skupštine Srbije na dan inauguracije predsednika Aleksandra Vučića, saznaje “Blic”.

Sredinom novembra ove godine, Prvo osnovno tužilaštvo je odbacilo krivične prijave napadnutih novinara, uz objašnjenje da navodno nije pronađen osnov za krivično gonjenje. Međutim, kako “Blic” saznaje, Više tužilaštvo je sada prihvatilo prigovor oštećenih i dalo nalog Prvom tužilaštvo kako da postupi.

Ispred Skupštine Srbije 31. maja napadnuta je novinarka lista “Danas” Lidija Valtner, saradnik agencije Tanjug, novinarka Radio Beograda, kao i novinari “Insajdera” i “Vajsa”, i jedan učesnik Protesta protiv diktature.

Kako piše list “Danas”, četiri meseca se čekalo na podatke iz MUP-a, jer napadi na novinare “Insajdera” i “Vajsa” nisu snimljeni.

Predstavnici vlasti su govorili da su za napade odgovorni “provokatori”, a po istraživanju KRIK-a, jedan od redara SNS-a koji je maltretirao i udaljavao građane i novinare sa protesta je Borko Aranitović, blizak grupi ljudi oko ubijenog vođe navijača Aleksandra Stankovića zvanog Sale Mutavi.

Напад на новинар е напад врз општеството

AJM

25/12/2017

Натепан новинар, скршена камера, новинари скриени во подрум во домот на демократијата, Собранието, исплукани навредувани – се само дел од насловите во дел од медиумите. Овие наслови не се само обични дневни настани од билтените на полицијата или обвинителството, ова се наслови кои сериозно треба да го загрижат едно општество кое претендира и над 20 години се обидува да биде демократско, слободно и општество во кое говорот на новинарот, снимката на снимателот или текстот на порталот нема да бидат казнети со грди зборови, навреди, тужби и шлаканици. Над дваесет години Република Македонија се стреми за слободни медиуми, но со тепани и затворани новинари, таа се уште е на дното на скалата по слободни и безбедни медиумски работници. Секоја нова Влада ветува подобри услови за работа на новинарите особено околу нивната заштита која треба да ја гарантираат оние делови од владата кои пак се најодговорни за безбедноста.

Новинарот на улица или во институција не е само посетител на настан кој самоволно дошол да ја следи случката, туку новинарот е работник на свое работно место на своја работна задача. Таму за него безбедноста ја гарантираат токму горе споменатите сектори, а тоа се полицијата и обвинителството. Секако последно, но не и неважно туку можеби најважно е и судството.

Македонското судство е едно од ретките во регионот и пошироко кое осудило на затворска казна и 4 години држеше во притвор новинар за напишан текст. Поради тоа Македонија со прст ја покажуваат како можеби една од најнебезбедните држави за работа, не само на терен туку и со пишаниот збор. Македонија е држава во која во сообраќајка загина новинар, неповторлив новинар, критичар на секоја власт. Проблемот не е во сообраќајката, проблемот е во сомнежот кој се уште новинарите и јавноста ги интересира како истата се случила. Полицијата и обвинителството требаше да дадат одговори. Да, дадоа, но тие останаа недоречени, неразјаснети до крај. Токму новинарите онаму каде што застана полицијата продолжија да истражуваат. Излегоа на виделина многу индиции, но обвинителството едноставно одлучи дека случајот е затворен. Оние кои истражуваа исто така беа затворени, можеби по други основи, но фактите ја говорат вистината.

Новинар во затвор, медиуми под клуч, останатите став мирно. Токму овие активности ги аминуваше судот со своите одлуки. Велат судски одлуки не се коментираат. Да, но кога е загрозена слободата, правдата, новинарот како професионалец, судските одлуки се и те како подложни на коментари со доза на сомнеж за одредено постапување или непостапување кое и те како беше актуелно последниве десетина години.

Да не биде дека само зборуваме и пишуваме како медиумски работници, во продолжение ќе презентираме факти. Фактите се докази, а доказите се највредното нешто во суд. За нас податоците за работата на оние кои треба да ги заштитат новинарите се највредни податоци за непостапување, селективно постапување, или вртење на вистината според она што сака полицијата или обвинителството да го види или чуе. Полицијата иако многу пати пред очи и се случило насилство врз новинари не реагирала. Едноставно повикува случајот да се пријави и тогаш да се поведе постапка. Но, кога тоа се случува пред очите на полицајци кога на протест се тепаат новинари во присуство на дузина специјалци и никој не презема ништо, полицијата ја сноси најголемата одговорност. Токму ваквиот однос испраќа лоша порака дека секој на секое место може да нападне новинар и да не биде санкциониран за тоа или спречен во намерата.

Да почнеме од 2 ноември не така одамна. Новинарот Ибрахим Махмути од ТВ21 и фоторепортерот Бљерим Ука, државјанин на Косово, беа приведени од судската полиција на изрекување на пресудата за случајот “Диво Насеље”. Случајот беше пријавен во полиција, а новинарот и фоторепортерот беа приведени и задржани во полициска станица неколку часа. Потребни беа 6 часа и мониторинг на ситуацијата од ОБСЕ за полицијата да одлучи да ги пушти. Новинарите беа шест часа во полициска станица оти се завртеле кон судијата кога ја читал пресудата. Полицијата ги собра за после да се утврди дека и немале снимки од судијата ниту намерата им била да го сликаат судијата. Медиумските работници едноставно следеле изрекување пресуда од висок ризик за полицијата, од голем јавен интерес. Но, полицијата во нив со едно свртување во судницата, (патем да спомнеме дека во ЕУ и некои соседни земји судењата се пренесуваат во живо и во нив може да се види и судијата и сите во судницата), виде потенцијална закана. Новинарите со своите апарати за фотографирање беа најголемата опасност. Полицијата неколку недели по настанот се уште нема одговорено зошто така се постапила. Нема ниту објаснување зошто требаше новинарот и фоторепортерот да бидат приведени и задржани 6 часа во полициска станица. Ниту обвинителството не даде одговор освен дека наводно во судницата обвинителот дал усна наредба за нивно приведување. Ниту еден од нив не загрози ничиј живот во судницата за да биде третиран како токму спротивното, опасен во околината. Обвинителот кој дал наредба, мора добро да објасни зошто ја дал наредбата. Секако најмногу потфрли полицијата која наместо да го чува редот во судницата и надвор, се нафрли на медиумите, од кој едниот припадник на соседна земја, гостин во нашата држава. Полицијата ја испрати пораката.

По ова би се вратиле во анализата некаде 2012 година на познатиот 24 декември. Новинари влечени, туркани и исфрлени од своето работно место. Власта не сакаше да регистрираат медиумите што се случува во собраниската сала. Се обиде преку собраниското обезбедување да ги отстрани новинарите, но кога тие рекоа не, ние сме на работна задача, беа насила извадени од галеријата во големата сала на Собранието. Тоа го гледаа пратениците, а тоа го гледаше и полицијата. Од тогаш и со шамарот врз новинарот Лирим Дулови во Собранието на Република Македонија почнуваат да се редат низа инциденти поврзани со медиумите. Бројките се поразителни, секоја година се повеќе, па дури и дуплирани регистрирани напади на новинари. Ако 2014 година имало 5, следната година веќе се регистрирани 11, за 2016 да бидат 13 напади врз новинарите. Оваа последната 2017 година се регистрирани најмногу напади или вкупно 20. Од нив само 10 се истражени, а дваесет проценти не се решени дури и по неколку години откако се случиле. Односно, во бројки, од 2013 година до 2017 година во Министерството за внатрешни работи се примени 44 пријави од граѓани или медиуми за физички напад врз новинари, загрозување на сигурноста во вид на закани од секаков вид или говор. Поведени се пет прекршочни постапки, а против пет сторители се поднесени кривични пријави. Останатите предмети не се решени или се одбиени по внатрешна контрола на полицијата. Министерството за внатрешни работи информира дека 16 настани не се воопшто пријавени и не поминуваат во настани од дневните билтени.

Лани е регистриран настан кога новинарката Вања Мицевска од националното радио Канал77 физички била спречена да го следи собирот на Граѓанското движење ГДОМ. Од присутните и било забрането да фотографира. Овој настан го следи полицијата во непосредна близина. Новинарот не добива заштита од толпата. Полицијата побара од новинарката да го напушти собирот.

Пред три години е регистриран напад врз новинарот Исак Рамадани, од Гласот на Америка од учесници на протест. Инцидентот е уредно пријавен, утврден е идентитетот на напаѓачот, но постапката се уште не е завршена и не се знае до каде е воопшто. Истата година беше спроведен незаконски притвор и кривична пријава против новинарот Бесим Ибрахими од медиумот Лајм. Против него полицијата поднесе и кривична пријава за учество во толпа, но следната година обвинението беше повлечено.

Припадници на МВР во 2014 од НОВА ТВ, Радио слободна Европа и Фокус одземаа фото апарати и бришеа видео материјали за време на одржување на протест во општината Ѓорче Петров. Случајот беше пријавен но, според полицијата, од извршените разговори со дури 34 полициски службеници што учествувале во активностите на полицијата, не можело да се утврди дека некој воопшто бил инволвиран во настанот.

Иако целата јавност виде две видео снимки во кои новинари се нападнати полицијата не презеде никакви активности.

Во првиот случај новинар кој се доближи до тогашниот вице премиер во Владата Владимир Пешевски и му постави неколку прашања беше нападнат со тупаници токму од министерот. Таа снимка се вртеше по социјалните мрежи беше поставена и на каналот за видеа Youtube, но полицијата долго време не се огласи ниту презеде активности против напаѓачот.

Во вториот случај новинарот Борјан Јовановски беше плукнат во ресторан во Скопје додека ручал. По плукањето момчето кое го нападна побегна. Новинарот го препозна момчето во првиот ред зад поранешниот Премиер Никола Груевски и го посочи како еден од напаѓачите. Полицијата и овој пат не презеде никакви мерки и активности.

Најмногу напади според евиденцијата пак на Министерството за внатрешни работи имало во Охрид против новинар и сопственик на медиум. Над десетина напади кон новинарот во кои лица по телефон и лично му се закануваат дека ќе му го распараат стомакот, ќе му ја исечат главата, или пак со уцени да плати 1000 евра или роба од месо и пијалок за 2000 евра, полицијата ги навела во своите извештаи. Но, во нив пишува по преземени мерки составен е записник за кривична пријава или примање пријава. Новинарот доби и неколку удари со метални шипки од што имаше видливи повреди на главата и телото како и набиеници по телото за што полицијата поднесе кривична пријава, но против непознат сторител.

Смртни закани против новинарот Бранко Тричковски упати и актерот Тони Михајловски на неговиот личен профил на Фејсбук. Тој напиша дека би можел да го убие Тричковски, без да му трепне око. Случајот е пријавен, но епилог се уште нема.

Дека новинарите се мета на насилници покажуваат и бројни примери кога снимаат или се во близина на објекти кои се обезбедувани со физичко обезбедување. Иако не поминуваат ниедна територија обезбедувањето редовно ги брка и напаѓа, а полицијата за ова не презема ништо. Таков е примерот во Штип, кога новинарот Владимир Тевчев бил спречен да ги изврши дневните работни задачи од терен оти обезбедувањето го нападна со навреди и наредби да избрише снимки од објект во изградба.

Додека полицијата регистрира или не гледа напади кои се случуваат пред нивните очи, обвинителството процесуира. Но, и обвинителството е врзано со вештачења кои ги прави полицијата или одредени институции заради што многу постапки не може да се процесуираат. Според нивниот детален извештај во јавното обвинителство се водат повеќе предмети за случаи поврзани со повреда на правата на новинарите.

А токму таков пример е нападот на новинарската екипа на НОВА ТВ и тоа новинарот Сашка Цветковска и снимателот Трајче Антоновски кои на 24ти август беа нападнати од претставник на Граѓанската иницијатива кои собирале потписи. Во Основното јавно обвинителство Скопје е оформен предмет по писмено известување на МВР СВР Скопје – Единица за насилен криминал од 29.08.2017 година. Со цел да се утврди идентитетот на сторителот, јавниот обвинител кој постапува по предметот, до МВР – Оддел за криминалистичко-технички испитувања и вештачења донел наредба за вештачење на мобилниот телефон сопственост на новинарката и видео камерата марка „Сони“, сопственост на ТВ „Нова“, со цел да се издвојат во електронска форма фотографии и видеозаписи, а воедно да биде изготвена и испечатена фотодокументација. По наредбата се уште не е постапено.

Погоре го спомнавме и новинарот Тричковски и нападите на неговиот Фејсбук профил од актерот Тони Михајловски. Во Основното јавно обвинителство Скопје е оформен предмет по кривична пријава од 19.06.2017 година поднесена од Здружението на новинарите на Македонија. Јавниот обвинител кој постапува по овој предмет го испитал оштетениот. Пријавениот не е испитан, бидејќи трипати е повикуван, меѓутоа повратниците двапати се вратиле со назнака „известен, не побарал“ и еднаш со назнака „означената улица не постои“. До МВР ПСОН Аеродром поднесено е барање за доставување податоци со цел да се провери дали настанот е пријавен во таа станица и какви дејствија се преземени, а до одговорното лице на компанијата “Фејсбук“ во Соединетите Американски Држави поднесено е барање за доставување податоци со цел да се прибават логови и ИП адреси од пристапувањето на профилот на „Фејсбук“ од каде беа упатени заканите. По наведените барања се уште не е постапено.

Во врска со настаните од 27.04.2017 година или црниот четврток во Собранието на Република Македонија во ЈО не се доставени известувања или кривични пријави. Но, Основното јавно обвинителство Скопје потврди дека оформиле предмет по поднесена кривична пријава за истите настани од страна на група новинари од ТВ 21. Пријавата беше поднесена на 14.06.2017. Заради утврдување на идентитетот на сторителите, јавниот обвинител кој постапува по предметот донел наредба со која од МВР СВР Скопје побарал да се извршат службени разговори со оштетените лица и да се прибави видео материјалот со кој располага ТВ 21, заради анализа на истиот. Од МВР СВР Скопје постапено е по наредбата и доставено е известување со писмена документација, по чие проучување дополнително ќе бидат преземени дејствија доколку има таква потреба.

Медиумите беа преплавени со информации и слики од новинар и снимател на а1он кои во февруари на протести на невладината За заедничка Македонија беа нападнати и претепани. Во Основното јавно обвинителство Скопје е оформен предмет по кривична пријава на МВР СВР Скопје од 08.03.2017 година, поднесена против едно лице, за кривично дело – Насилство од чл.386 од КЗ. Јавниот обвинител кој постапува по предметот прибавил извод од казнена евиденција, го испитал осомничениот и оштетените Александар Тодески и Владимир Желчески. Испитани се и сведоци на настанот, а побарана е и медицинска документација од оштетените, по кое барање се уште не е постапено.

Обвинителството води предмет и за напад на новинарот Горан Наумовски и неколкумина фоторепортери при протести пред канцеларијата на Претседателот Ѓорѓе Иванов. Пријавени се полицајци. Во пријавата пишува и врз основа на тоа се работи предмет во обвинителството, за настан случен на 13.04.2016 година, на ул. „Димитрија Чуповски“, кога припадник на Единицата за брзо распоредување употребил средства за присилба и на лицето Горан Наумовски – новинар од порталот „Плус Инфо“ му нанел телесна повреда. Заради откривање на идентитетот на сторителот, јавниот обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје кој постапува по предметот дал наредба до МВР – Оддел за внатрешна контрола, криминалистички истраги и професионални стандарди, така што, постапката по овој предмет е во тек.

Уште еден случај по кој се чека полицијата да достави вештачење е претепувањето на Марјан Стаменковски, сопственик на порталот Доказ. Тој од четворица непознати мажи беше претепан и доби сериозни повреди. Јавниот обвинител кој постапува по предметот поднел барања за доставување податоци со цел да се прибават снимки од видео надзор и листинзи на остварени контакти во комуникацискиот сообраќај и донел наредба за вештачење до МВР Оддел за криминалистичко-технички испитувања, по кои се уште не е постапено.

Прецизната статистика на Основното јавно обвинителство Скопје вели дека ЈО има оформено уште неколку предмети.

По писмено известување на МВР СВР Скопје – Единица за економски и компјутерски криминал 27.08.2015 година, поднесено против НН сторител, за кривично дело – Неовластено снимање од чл. 152 од КЗ е формиран предмет според кој едно лице фоторепортер во „Плус Инфо”, и нејзиниот татко биле неовластено снимани додека се наоѓале во експозитура на една банка. Подоцна фотографиите биле објавени на социјалната мрежа „Фејсбук“. Со цел да биде утврден идентитетот на сторителот на кривичното дело, јавниот обвинител кој постапува по предметот, до банката поднел барање за доставување на податоци, со цел да се прибават видео записи од безбедносните камери поставени во експозитурата. Во меѓувреме, поднесена е и една ургенција до МВР БЈБ СВР Скопје со цел да се провери дали се доставени бараните видео записи и дали е утврден идентитетот на сторителот, но се уште не е добиен одговор.

Исто така обвинителството истражува случај по писмено известување на МВР СВР Скопје – Единица за економски и компјутерски криминал од 09.05.2014 година, во кое се наведува дека била поднесена пријава од лицето Миленко Неделковски, против неколку лица, поради долгогодишни уцени, притисоци, малтретирања и закани. Јавниот обвинител кој постапува по предметот донел резолуција со која утврдил дека нема место за јавнообвинителска интервенција во врска со наведената кривична пријава, бидејќи низата дејствија кои пријавителот ги навел во кривичната пријава немаат обележја на кривично дело кое се гони по службена должност, односно за дел од опишаните дејствија е предвидена граѓанско – правна заштита, додека за дел од дејствијата кои се однесуваат на загрозување на сигурноста, гонењето може да се преземе по приватна тужба.

Обвинителството оформува и предмет по известување на МВР СВР Скопје – Единица за економски и компјутерски криминал од 25.09.2014 година, во кое се наведува дека била поднесена пријава за примена поплака од лицата Бранислав Ѓеровски и Сарачини Петрит, во која е наведено дека еден веб портал објавил текст со клевети и навредливи зборови против пријавителите и др. лица. Пријавителите го товарат сопственикот на порталот за сторени кривични дела – Лажно пријавување на кривично дело од чл.366 од КЗ, Загрозување на сигурноста од чл.144 од КЗ, Поттикнување од чл.23 од КЗ, Предизвикување омраза, раздор или нетрпеливост врз национална, расна, верска и друга дискриминаторска основа од чл.319 од КЗ и Ширење на расистички и ксенофобичен материјал по пат на компјутерски систем од чл. 394-г од КЗ. Јавниот обвинител кој постапува по предметот донел резолуција со која утврдил дека нема место за јавнообвинителска интервенција во врска со наведената пријава, бидејќи од содржината на пријавата не произлегуваат основи на сомнение дека е сторено кривично дело кое се гони по службена должност.

По кривична пријава поднесена од МВР СВР Скопје од 27.10.2014 година, против едно лице, за кривично дело – Насилство од чл.386 од КЗ е отворен предмет во обвинителството. Во кривичната пријава се наведува дека во близина на Т.Ц. Мавровка пријавениот извршил насилство над оштетениот Стевче Ристевски – снимател во АЛФА ТВ, така што откако пријавениот го забележал оштетениот, се приближил до него и прво почнал грубо да го малтретира и навредува, а потоа физички го нападнал оштетениот обидувајќи се насилно да му ја одземе камерата. Откако оштетениот му се спротивставил, пријавениот почнал да го влече за облеката и да му се заканува дека ќе го убие доколку не си замине и не му го даде дискот со снимениот видео материјал, па оштетениот чувствувајќи страв и загрозеност го извадил ЦД-то од камерата, му го предал на пријавениот и си заминал заедно со сведокот – новинарката, која во меѓувреме пристигнала на местото на настанот. Јавниот обвинител кој постапува по предметот донел решение со кое ја отфрлил кривичната пријава за кривично дело – Насилство од чл. 386 ст.1 од КЗ, бидејќи пријавеното дело не е кривично дело кое се гони по службена должност.

Се уште се работи и предмет оформен по кривична пријава поднесена од МВР СВР Скопје од 27.03.2017 година, против едно лице, за кривично дело – Затајување од чл.239 од КЗ. Во пријавата се наведува дека пријавениот и оштетениот Огнен Ацевски, по занимање снимател, седеле во угостителски објект, при што пријавениот му побарал на користење еден професионален апарат марка Канон ЕОС 6 Д (ВГ) на оштетениот и одбивал да му го врати до денот на поднесување на записник за примање на пријава. Јавниот обвинител кој постапува по предметот, прибавил извод од казнена евиденција за осомничениот и двапати го повикал осомничениот, но истиот не се јавил на поканите и повратниците биле вратени со назнака „иселен“. Со цел да се утврди дали осомничениот е достапен на органите на прогон, издадена е наредба до МВР СВР Скопје – Единица за потраги, по која се уште не е постапено.

За крај и предметот оформен по кривична пријава поднесена од Здружението на новинарите на Македонија и Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници на Македонија, против едно лице, за кривично дело – Ширење на расистички и ксенофобичен материјал по пат на компјутерски систем од чл.394-г ст.1 од КЗ и кривично дело – Загрозување на сигурноста од чл.144 ст.4 в.в со ст.1 од КЗ. Во пријавата се наведува дека пријавениот, водител на емисија на Канал 5 телевизија, на социјалните мрежи објавува јавни објави со содржина која упатува на лични закани и повикува на насилство кон новинари, кои ги означува со имиња или иницијали од кои јавноста може лесно да ги препознае новинарите. Во неговите објави, пријавениот жестоко ги дискредитирал професионално и лично наведените новинари, обвинувајќи ги дека се странски платеници, дека треба да бидат судени од народот, а во два наврати на социјалните мрежи од негова страна имало експлицитен говор на омраза кон нив. Јавниот обвинител кој постапува по предметот донел решение од 07.03.2016 година со кое ја отфрлил кривичната пријава, бидејќи пријавените дела не се кривични дела за кои се гони по службена должност, а Вишото јавно обвинителство со решение од 27.05.2016 година го потврдил решението на Основното јавно обвинителство Скопје.

Од деталниот преглед на наводите во пријавите во полиција и она што обвинителството разгледало и одлучиле може да се заклучи дека полицијата или не постапува или не е одговорна, а обвинителството е врзано пак со истражувања и вештачења од полицијата. Многу случаи со години стојат нерешени токму поради оваа несоодветна соработка , а новинарите по улици и понатаму се напаѓаат, навредуваат и малтретираат, што укажува на потребата полицијата и обвинителството по ревносно да ги извршуваат задачите за заштита на новинарите како медиумски работници и работници на терен на кои животот им е ставен на ризик извршувајќи службени работи за медиумските куќи.

Оваа активност е дел од проектот „Регионалната Платформа на западен Балкан за застапување на слободата на медиумите и новинарската безбедност“. Содржината на оваа анализа е единствена одговорност на Здружението на новинарите на Македонија и на авторите и на никаков начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Европската Унија.

Photo by freestocks.org from Pexels

Once the seventh force, today’s slaves

BHJA

25/12/2017

MOSTAR, 25.12.2017. – This should be an analytical text on the ‘black check’ of the so-called ‘black’ between seventh force, journalists and media, but also political influence on the work of the relevant institutions for monitoring and controlling the working conditions of journalists, although they put themselves in the defence of the disadvantaged and the impoverished, report on social deviations, launch humanitarian actions by saving lives, they are among the most sophisticated and most respected populations. While journalists point to injustice and injustice to others, they fail to defend themselves. Their suffering has become a constant and acceptable state, and the silence is voluntary.

There is no unity among journalists and they accept their position

In claiming rights among journalists, there is no solidarity, coordinated, clear and unified action and organization. There is no state-level journalist union, and this is precisely the biggest problem because individual cases of violation of working-legal status are ”blurry” in the public and all it goes into the past.

One such example is journalist RTRS Hana Hadžibegović, who in October of this year reported directly to the program, saying that she and her journalists worked for years on black, signing temporary agency contracts. She challenged a sort of public outrage as if it were not an ubiquitous public secret.

Many journalists report publicly, on social networks, about their status. In some media they work for up to 12 years only on the basis of a copyright contract, they pay by themselves health and retirement insurance. On what basis can the journalist demand to be paid overtime, if he has come to work at the post office at nine o’clock, and is waiting for him to attend an evening event, while he himself is only bound by a contract on temporary jobs or a work of art?

Rejecting, being mutilated and cancelling or leaving and losing such a job today’s BH and leading to the existential edge of the issue is the problem of most journalists. But, worse, they still accept their position as it is. Journalists today accept this kind of work, which can surely be called the form of modern slavery. This is the case in most media in BiH.

In addition to the reactions of the Association of Journalists of BiH and representatives of the international community, everything remains old. Regarding the position of journalists, most of them are waiting for the first opportunity to give wind blanks from their editorial offices.

Monitoring this state of affairs, as well as any activity for a better position for journalists, goes ”a line of ignorance”, because no one wants to disagree with powerful media moguls and editors, the most prolonged political hands they represent in their editorial policies.

Taking such political-economic influence, the ultimate victim are journalists.

There are no laws protecting journalistic autonomy, nor do existing employment contracts contain a clause of conscience thet would allow them to refuse a job if it does not comply with their proffesional principles.

Why are so many journalists produced?

According to the BH Journalists Association, 35 to 40 percent of journalists in Bosnia and Herzegovina work without a signed contract and social and health insurance, and even those with valid contracts are not sufficiently protected. By rough calculation, this would mean that almost 1,000 colleagues of journalists are ina state of exhaustion.

However, what is certainly contributing to the bad position of journalists is the hyper-production of a journalist in BiH, which is the consequence of the mismatch between the educational system and the labor market. Namely, BiH receives 400 new journalists or communicologists each year, while real needs are less than half of thet number. Why is it still insisting and producing products without a prospect, a cheap, young workforce – no answer.

Who answers that they have disenfranchised politically and economically captured, non-liberated journalists?

According to the data of the journalistic associations from RS and FbiH, which is presented by dr. Radenko Udovičić, president of Media Initiatives and director of the Media Plan Institute in Sarajevo, in his paper on working conditions of journalists in BiH under the title ”Journalists in the Spill of Destroyed Media and Legal Uncertainty”, the number of journalists in BiH ranges from 2,000 to 3,500, while he is employed 1.574 and 2.755 journalists.

Today, in Bosnia and Herzegovina, a country with fewer than 4 million inhabitants, emits 195 electronic media, 148 radio stations and 47 TV stations, eight daily newspapers and 184 different printed editions of magazines, 6 news agencies and hundreds of online portals that take up the lead in placement information, but also contributes to the strengthening of hate speech and the most convenient communication.

This number of media influences the influx of advertising revenue and reduces the ”marketing cake”, a cake that is financed by most media, which again affect the working rights of journalists as revenue falls from year to year because marketing advertising is increasingly turning to social networks and target groups of consumers.

Main media and journalists themselves

When they say from the European Federation of Journalists (EFJ) that it is unacceptable and extremely worrying that attacks on journalists in BiH remain impunity, inviting relevant institutions in BiH to investigate and prosecute attackers, it seems that seeking any rights of journalists would be – too much?!

In the Conclusion of the House of Representatives of the Parliamentary Assembly of BiH dated 18 July this year, regarding the Report on Freedom of Speech and Status of Media Freedom in BiH, adopted by the Council of Ministers of BiH, as a final statement states that BiH does not apply existing legislation, and that the key media and journalists themselves are to promote journalists rights.

And so we can only go back to the beginning of this text…

This article has been produced as a part of the project Western Balkan’s Regional Platform for advocating media freedom and journalists’ safety with the financial assistance of the European Union. The contents of this article are the sole responsibility of the BH Journalists Association and its authors, and can in no circumstances be regarded as reflecting the position of the European Union.

Media reporting in the pre – election campaign: Political parties took over the media editorial policy

BHJA

25/12/2017

BANJA LUKA, 25.12.2017 – The media during pre-election campaigns should not change their only true role, which is responsible reporting in the public interest. If we accept the definition of journalism that says that the first and basic purpose of journalism is to help an individual to make decisions easier[1], then representation of responsible journalism during the pre-election campaign would be overwhelming. We can show parallels in relation to medicine: the doctor’s job is to provide responsible treatment to every patient, no matter who he is and what period of the year he is doing. However, since the responsibility of journalism in Bosnia and Herzegovina is not at a high level[2], it is necessary to analyze the position of journalism and political subjects in extraordinary circumstances, such as the pre-election campaign.

In their ideal form, pre-election campaigns should have the task of presenting electoral candidates to voters, where political actors do not have the obligation of a balanced and independent approach. Moreover, political actors act as products in the political market, they use a marketing approach in order to provide the greatest possible support and outcome. Such an approach is, I note, justified from the point of view of a political actor, with the exclusion of behavior that is characterized by hate speech and inappropriate advertising techniques. On the other hand, the media have a completely opposite role in their specific roles, which is to provide the public with pluralism of information about political candidates, on the basis of which the audience needs to make, change or strengthen their electoral decision.

Presentation of candidates in BiH

The media outlets in BiH can`t fulfill the previously described task, because political parties recognized the effects of the media and somehow took over the editorial policies of the media. Regardless of the Election Law, which in Chapter 16 contains certain articles that sanction the unethical behavior of actors and media (we will cover that topic later), most media do not respect pluralism within their program or content. I will speak about most media outlets, and under this definition, I mean large-scale media, such as three public services (BHRT, FTV and RTRS), the largest commercial broadcasters and the leading print media and portals of both entities. I am not going to deal with new media whose reach and scope is limited, as well as foreign-owned media that still have a completely different editorial policy (Al Jazeera and N1). So, I am talking about pluralism within the media, because I can`t say that there is no media pluralism in BiH. If we return historically in 1644 and Areopagitic from John Milton, we will see that he considered that the task for the media was to provide pluralism of information, and that the audience would sooner or later come to the truth. Today it is difficult to talk about such pluralism, because John Milton assumed that there will never be more than a few media within society. In addition, today’s younger audience mainly collects information from social networks[3], and is often influenced by the so-called Balkanization of the media.[4]

How well do media fulfill their function of fair and independent reporting during pre-election campaigns in BiH? According to the Final Report on the Monitoring of Media Reporting in the Pre-election Campaign in 2016, the results show the difference between commercial and public television stations: commercial media strives for neutral reporting, while public services are biased. The exception is BHRT, which had 98% neutral reporting on candidates, while the most biased was RTRS – in 25% of cases. Another problem identified in this report is the abuse of political functions, so it is often noticed that current officials are in a privileged position when it comes to publicity. Milorad Dodik and Bakir Izetbegovic are the political figures most widely reported about, which is a certain paradox, given that they are presented in local elections in which they were not candidates. This can be explained by two processes: the cult of personality and instrumentalization of the media. In a divided society like BiH, ethno-national leaders have characteristics of a cult of personality, because they are considered to be the main fighters for the declared goals of the constituent people (greater autonomy of the entities, greater centralization of the state, the introduction of a new entity). In this process, the media play a key role, because excessive publicity reduces the space that other political actors can use.

Instrumentalization of media in pre-election campaigns

Instrumentalization of the media is reflected in the use of the following techniques during election campaigns:[5]

financial assistance in the form of budget allocations, donations and advertising services;
abuse of political power in the sense of appointing editors and journalists;
permanent spin in the form of false analysts, logical errors and the exploitation of national themes.

Observed from the perspective of political actors holding political power, it is clear that they have a privileged relationship with the most influential media. They can at any time allocate funds from the budget, either directly (as a help or as a means of financing) or indirectly (lease of advertising space). In addition, money is a decisive factor in the presence of certain political candidates. For example, the largest parties can always finance participation in all tv shows, while independent candidates can`t. In this way, the legal role of public services is forgotten, which should be a corrector in such circumstances. Nevertheless, an example of RTRS shows that they fulfill obligations when it comes to most programs, but when we talk about central news programs and special magazines, then there are noticeable bias.

Another technique is also most visible at entity public services. In order to provide support to the currently ruling party, the opportunity is used to bring key personnel to the key positions (cabinet heads, advisers, etc.). How and in what way they do their job is a completely different issue, but the fact is that there are cases of political placement and clientelism.

Permanent spin is something that is attributed to political parties, and we noted that they do not have the duty of impartial performance. The problem is when the media uncritically convey everything that the parties say, so a situation where certain opinions have more publicity is obtained. If we analyze the appearance of candidates in the Final Report, we see that political candidates are often on the same number of positive and negative representations. However, the problem is that most positive reporting is related only to one or two media, and the same is true for the negative one. This means that a part of the audience that does not follow both media can`t have a complete and wider picture. A similar result is made by Aleksandar Bogdanić and Jelena Ćurguz, stating that RTRS and BN television report as if they were reporting about two different worlds.[6]

BiH Election Law and position of the Media

One of the products of the Final Report and Cooperation of the Association of BH Journalists and Boram Agency with the Coalition Pod Lupom are the recently proposed amendments to the Election Law, i.e. in Article 16 relating to the media. These changes may not change the overall media picture of political representation in the permanent campaign process in the short term, but in the long run it can correct reporting in the official election campaigns.

One of the most important changes is the emphasis on fair and independent representation of all candidates, with an explicit ban on the promotion of the interests of only one political party. This proposed amendment makes the Election Law clearer, since the media would no longer have an alibi in the claim that they do not favor one actor because they want it, but simply expose themselves most.

The most important change is the prohibition of any kind of hate speech and discrimination in the media, with the remark that the media may refuse a paid advertisement containing such elements. In previous election campaigns, the media was hiding behind the fact that they were not hate speech creators, but only their disseminators. This was not enough, because responsible media do not play the role of microphone holders, because they can and should reject any promotion of vulgar insults, discrimination and hate speech.

Also, these amendments include some other chapters which have so far been part of the exclusive code of ethics, but there is clearly a need for legal support in order to keep the media and actors more adhered to. For example, the right to reply should be one of the basic postulates of journalism in general, and here we have a situation where this must be regulated by law. It is the same with the tendency to prevent abuse of publicity, since the Final Report has shown that there are major problems with abuse of position or discriminatory attitude towards women candidates.

Responsible journalism as the only remedy

Responsible journalism may sound like an oxymoron, but in the period of irresponsible journalism it is necessary to insist to prove to public that there is a better way of functioning of the media outlets. While Article 16 of the Election Law is more and more important and more comprehensive, that means that journalism in BiH lacks an elements of public interest. How to, in such circumstances, create better conditions for representing political candidates, while objectives and methods are realistically achievable?

First, it is necessary to democratize the election process in BiH itself. In a situation where we have a lot of complaints about the regularity of the election, a large number of abstainers, submissive or parochial political culture – it’s hard to talk about democratic media. They just become part of the problem, not their solution.

Secondly, in the academic environment that educate young journalists, it is necessary to insist on the adoption of the principle of independence, which can replace impartiality, fairness and balance. If we accept the fact that we live in a highly divided and politicized society, journalists/editors can only be asked to be independent (they do not carry functions in parties, they are not party members, they are not affiliated with politicians, etc.), and as a result we will have fair and balanced reporting. So, it is easier for journalists to learn to be independent than to be fair or honest. If that does not exist, then we have self-censorship situations in which journalists contribute to the problem.

Thirdly, the media can be a platform or arena for different opinions in the pre-election campaign, without looking for money or any other service. For example, in dialog shows, the same conditions can be offered for everyone, where media does not automatically stop the effort to find out this opinion. Prime time is a reason to be a main term on television and radio, so it is not unreasonable to require public services and other commercial media to be arena for different opinion.

Fourth, journalists can offer responsible journalism on the new media platforms: blogs, portals, social networks. We already have examples of media that are responsibly doing their job, which are independent of politics and economics, and whose work significantly influences representation of candidates to be more balanced.

My thesis at the beginning of the text was that political actors should not be required to be objective in their approach, to represent the interests of all citizens and to publicly speak in an objective way. This is not their goal and they have the right to compete in the political market ethically. However, we saw that the same rules do not apply to the media, but just the opposite: if the political parties will not or can`t be impartial, then the media must, because one interest is not – the public interest.

[1] Bill Kovach and Tom Rosenstiel (2006). Elementi novinarstva. CID: Podgorica.

[2] Rea Adilagić (2016). Indikatori nivoa medijskih sloboda i sigurnosti novinara. BH Journalist Association: Sarajevo.

[3] https://www.slobodnaevropa.org/a/glasom-mladih-drustvene-mreze/28604222.html, visited 23.11.2017.

[4] Under balkanization of the media we understand a process in which the audience follows only those media / persons on social networks with whose opinion they agree, while avoiding confrontation with the media that do not disagree with their attitudes.

[5] I note that in BiH we can`t speak about extraordinary circumstances in pre-election campaigns, because through the appearance of political parties, we can speak about undergoing permanent campaigns.

[6] Aleksandar Bogdanić and Jelena Ćurguz. (2015). Novinarnost elektronskih medija u vrijeme izborne kampanje: Uporedna analiza RTRS-a i BN televizije; in Medijska slika: Istraživanja odgovornog novinarstva. Faculty of Political Sciences Banja Luka.

1...364365366...456 Page 365 of 456

Safejournalists.net