Indictment against the defendant that threatened journalist expired

11/04/2018

pallati-i-drejtesis-klankosova — Justice Palace in Pristina

PRISTINA, 11.04.2018 – The Association of Journalists of Kosovo was informed that the 2013 indictment raised by the Basic Prosecution in Pristina against Enver Sopjani who threatened journalist Vehbi Kajtazi is dropped because the statutory limitation for the prosecution of the criminal offence had expired.

According to Basic Court in Pristina dated on February 28^th, 2018, it is said that prosecution against the defendant Enver Sopjani has reached an absolute statute of limitation, and as such the case is dropped by the court.

In the reasoning of this decision, the judge Agim Kuci stated that the statutory limitation has expired on December 12^th, 2017.

The Association of Journalists of Kosovo considers that such a practice by judicial institutions is in contradiction with legal principles for a just trial and within reasonable time. Leaving cases of journalists in drawers by years and not offering a solution it harms directly the safety and lives of journalists.

AJK calls on justice institutions, in this case to Prosecution and Basic Court in Pristina to treat the cases of journalists on time and bring perpetrators in front of justice.

A workshop has been organized by Metamorphosis concerning on/off-line freedom of expression

AJM

11/04/2018

SKOPJE, 11.04.2018 – The Foundation for Internet and Society “Metamorphosis” has organised a workshop titled, “Understanding freedom of expression online and offline”, and will take place at the Journalists Club in Skopje, on 12th of April.

The workshop will present basic concepts concerning freedom of expression, as well as current and relevant standards regarding the European Court for Human Rights and freedom of expression on and off the Internet.

The basis for the workshop is a publication “The First Steps to Understanding Freedom of Expression Online and Offline”, which is supported by the American BAR Association (ABA ROLI) and the State Department as part of the Internet Freedom Project in Eastern Europe and Eurasia.

The publication is available in both, Macedonian and Albanian language, which will be working languages of the workshop, with accompanying interpretation also provided.

Порталите ги проголтаа работничките права на новинарите

AJM

11/04/2018

СКОПЈЕ, 11.04.2018 – Ерата на интернетот особено во Македонија се претвори во меч со две острици- најпрво, стана ера на демократизирање на медиумската сцена, особено во време на владеењето на ВМРО-ДПМНЕ, кога голем дел од новинарите отворија сопствени портали, најчесто основани преку невладини организации, откако комерцијалните традиционални медиуми беа или затворени (А1 ТВ, дневните весници Шпиц, Време, Коха Ре, потоа весниците од МПМ) или преструктурирани во нов сопственички бран, кој тесно се врза со владејачката партија (Алфа, МПМ, Канал 5, Сител).

Но, во исто време, окупацијата на интернетот на јавната сфера е поврзана со дивеење на интернет порталите во неколку сегменти: дел од нив станаа пропагандни пера на ВМРО-ДПМНЕ, фабрикувајќи, манипулирајќи и објавувајќи лажни вести, или пак нудејќи искривена реалност не само кон СДСМ, како политички опоненти на партијата на Груевски, туку и кон целокупната опозициска, критички настроена медиумска сцена, невладини организации, интелигенцијата.

Најексплоатираниот наратив на пропагандните војници вработени во порталите се однесуваше на целосна сатанизација на критичката интелектуална елита: беа обвинувани за платеништво од странски служби, предавнички, платенички соросоди, а доколку некои од новинарите кои беа клеветени на овој начин се обидоа да поведат судска постапка, завршницата секогаш беше на страна на посилната страна- на медиумско-партиско-судската алијанса, која подоцна и се разголи целосно, преку објавените прислушувани разговори од страна на опозицијата, иако оваа вмреженост на медиумските, судските и владејачките структури на ВМРО-ДПМНЕ не е докажана де јуре, со оглед на фактот што истражните постапки и судските процеси се уште немаат завршница.

Целокупната операција на новите медиуми во освојување, задржување, негување на власта на ВМРО-ДПМНЕ е поддржана од социјалните медиуми- особено Фејсбук, а во помал размер Твитер, согласно огромната популарност во Македонија :“ постојат над 1.000.000 профили на Фејсбук (1.004.680 луѓе според Фејсбук), но најверојатно, ако се тргнат лажните, двојните и комерцијалните профили, има некаде околу половина милион поединечни корисници. 69,4% од домаќинствата имале пристап до интернет од дома. Широкопојасен пристап до интернет (преку фиксна или мобилна конекција) имале 93,5% од деловните субјекти со десет или повеќе вработени. Половина од деловните субјекти користеле социјални медиуми и имале веб-страница”. (истражување на МИМ, 2015: Македонија во дигиталната ера – меѓу правата и одговорностите при комуницирањето на интернет).

Ова истражување заклучува дека “постои општа јавна заблуда, за жал, често правена од страна на дел од медиумите, институциите и јавните актери, дека интернет-медиумите и комуникација се „исклучени од сите закони и одговорност“, на што се повикува на “многу општи закони во државата се однесуваат на комуникацијата преку интернет во многу аспекти – човековите права, слободата на изразување, криминалот, комерцијалното однесување – купување и продавање добра и услуги, авторски права, приватност итн.”

Но, проблематичноста на ова тврдење може да се согледа согласно непостоењето на обврска на новите медиуми да бидат транспарентни во сопственичкиот потпис- неретко, импресумите на огромен дел од овие портали се празен простор, кој не дава можност за законска одговорност на луѓето кои работат во нив, а за кои постојат сомнежи и дека воопшто припаѓаат на новинарската заедница, но и голем дел од новинарските текстови се непотпишани, а најчесто овој проблем може да се објасни со непостоечки авторски текстови на овие медиуми, чии новинари со препишување на туѓи новинарски трудови ги полнат интернет страниците и добиваат значителна публика.

Некои од порталите пак, беа длабоко навлезени во сомнителни финансиски зделки со владејачката ВМРО-ДМПНЕ (http://novatv.mk/gazdite-na-netpres-zagubeni-na-relacija-sad-kipar-republika-na-karibi/), додека пак други креирајќи лажни вести забрзано работеа на дискредитирање и уништување на лидерот на опозициската СДСМ, политичкиот опонент на ВМРО-ДПМНЕ (http://novatv.mk/video-funktsioneri-od-vmro-kreiraat-lazhni-vesti-za-otsrnuvane-na-zaev/, http://novatv.mk/valkani-igri-propagandata-na-tramp-inspiratsija-za-vmro-dpmne/,http://novatv.mk/kontrolna-soba-mediumskata-vojska-na-propagandata/)

Подобро се платени трафикантите од новинарите

Руинираната медиумска сцена во времето на владеењето на ВМРО-ДПМНЕ повлече последично и раситнување на медиумите, како и деградација на новинарскиот труд: голем дел од овие портали работат со мали редакции, некои и до двајца новинари кои работат од дома, а кои добиваат понижувачки хонорари- од 100- 200 евра, а во поголемиот дел од овие портали, највиоските хонорари се до 35о евра. Голем дел од овие редакции се одржуваат со помош на copy-paste новинарство и оттаму ја црпат и големата популарност и високите рејтинзи на Google analytics, кои се појдовна точка за приоритет на маркетинг агенциите во рекламниот простор.

Работничките права еднакво се прегазувани, но мобингот е тупаницата која најмногу ги боли новинарите, а за ужасниот однос говори една новинарка која бараше анонимност:

“Не се почитуваат работничките права. Новинарската професија е деградирана. Уредникот порано ни викаше дека мајмун или неговото куче може да ја работи нашата работа. Неговата плата беше 50.000 денари, нашиот хонорар 6.000 денари”.

Само мал дел од порталите имаат професионален пристап кон новинарите: работничките права се целосно почитувани, достоинствени плати, регулиран стаж и останати законски гарантирани работни трошоци, додека работните услови се полу-професионални, согласно практиката на голем дел од овие портали да работат во изнајмени станови.

“Според синдикалните и професионалните здруженија, работничките права во интернет- медиумите се на најниско ниво во медиумската индустрија. Во однос на синдикалното организирање во интернет-медиумите, и тука работите одат многу тешко, потешко е споредбено со мејнстрим-медиумите, велат синдикалците.

Кај интернет-медиумите влијае и специфичноста на професијата, бидејќи тоа не се класични редакции, и има дел од редакциите каде што луѓето најчесто не одат физички на работа, најчесто се со авторски договори, при што тие се прекарни работници. Немаат никаква сигурност и не можат да се борат за правата на своето работно место, бидејќи добар дел од нив реално и немаат работно место, туку имаат повремени ангажмани, коишто, како што информираат од Синдикатот, знаат да прекинат и со СМС-пораки” (изјава на Чаусидис).

Мери Јордановска

Најгорливиот проблем на новинарите кои работат во порталите е финансискиот- Мери Јордановска (БИРН, Призма), една од ретките новинари која одби да говори анонимно, вели дека “платите на новинарите се под секое човечко достоинство, а во последниве години поисплатливо е да новинарот да продава весници во трафика, отколку да го работи она за што го бива и за што учел” (Јордановска говори за искуствата на некои нејзини колеги, не и за сопственото, велејќи дека таа е прилично задоволна не само од платата, туку и од условите каде што работи).

Кристина Озимец

Новинарката во Макфакс и Платформата за истражувачко новинарство и анализи – ПИНА, Кристина Озимец, која исто така побара да биде потпишана во ова интервју, освен што го потцртува проблемот со недостоинствените, ниските плати, алармира и за злоупотребите со кои се соочуваат новинарите со нерегулираниот стаж:

“Голем проблем е тоа што многу од нас немаме доволно пријавен стаж затоа што никој не сакаше да не пријави со години. Сега проверував дека од осум години работа имам само една година и седум месеци стаж. 5 или 6 години од тие, или немав никакво здравствено осигурување, или сама си го плаќав. Сега конечно повторно имам редовно вработување со платено пензиско и здравствено осигурување. Кога сме се жалеле околу овие работи едноставно ни кажувале – нема пари, ако сакаш ќе те пријавиме од овој хонорар што го земаш. Што секако би значело преполовување на хонорарот. Тоа е класична манипулација со Законот за работни односи, сопственикот на медиумот или организацијата треба да ми ги плати придонесите а не јас сама од мојот хонорар да си ги плаќам придонесите за здравствено и пензиско осигурување”.

Млада новинарка, која околу шест години работела во неколку влијателни портали но и печатени и електронски медиуми, го пренесува експлоататорскиот однос на сопствениците на порталите, кои инаку се и почитувани долгогодишни новинари:

“Прво работев четири години во еден портал и паралелно пишував за друг медиум, вкупно хонорарот кој го добивав изнесуваше 21.000 денари, но не бев пријавена ни ден. Четири години како да ми отидоа во вода. Потоа во друг портал, за 15.000 денари хонорар. По една година отидов во една влијателна телевизија, 15.000 денари плата со придонеси, но работодавците не ни даваа К-15, никој не протестираше, а ми должат и за 2016 и за 2017 година, а го изигруваа Законот со тоа што придонесите ни ги пријавуваа на минимална плата. Бевме пријавени на 10.000 денари, а останатите 5.000 денари од платата секој месец ни ги пресметуваа како награда, за што не се плаќаат придонеси. Сега работам во еден весник, за плата 18.000 денари со платено здравствено и пензиско осигурување.

Условите се катастрофални, затоа што трудот не се цени, а се работи многу. Од кога сум во новинарство не сум добила надомест за дополнителна работа, после работно време, за време на викенди и за празници. На сајт ако си се дежура по цели денови. Тоа се околу 18 часа цело време на компјутер. Не се почитуваат работничките права толку што ни самите не си ги знаме. Се чувствуваме експлоатирано.”.

Но, оваа новинарка никогаш не се жалела во Синдикатот, туку директно кај уредникот на порталот, дури и пред нејзините колеги, кои молчеле и за нејзините поплаки, но и за своите права, кои еднакво биле прегазени:

“Се жалев во тој портал кај уредникот откако сакаше да ни го зголеми работното време. Бидејќи работевме и во друг медиум, почнувавме со работа во 8.30, па во 10.00 часот продолжувавме на сајтот. Откако ќе ги сработевме авторските текстови, моравме да продолжиме да преработуваме текстови за сајтот.

Работата ни завршуваше во 4.30, а уредникот бараше да остануваме на работа до 17.00 часот, затоа што така би се пополнило работното време на законските осум саати. Ние немавме ни пауза на работа, уредникот им префрлаше на колегите кога ќе излезеа на цигара. Се побунив затоа што работевме и преку викенди и прекувремено понекогаш. Освен тоа два дена во неделата, освен овие саати, мораше да се работи и по три часа навечер. На колегиум јас ги изложував овие причини, додека останатите колеги молчеа. Моето реагирање резултираше со отказ. Одбив да работам половина час повеќе секој ден и си заминав самоиницијативно од таму. Во еден друг портал (исто така влијателен) барав здравствено и пензиско осигурување, тоа не ми беше одобрено и си заминав.”.

Како да се регулираат Порталите

Голем дел од интервјуираните новинари имаат слични предлози за регулирање на работничките права на новинарите но и на медиумската сцена во тој контекст. Новинар кој сега работи во влијателен портал (претходно во весник на МПМ) ги издвојува најважните сегменти за регулација:

-Синдикатот треба да разговара со владата за склучување на Колективен договор за медиумските работници, а како урнек може да се користи тој што веќе го има МТВ

– Да се дефинира минималната плата

-Договори за главните уредници со заштитни клаузули од откази поради објавените текстови, да се спречи политичко влијание врз медиумот, со клаузула за отштета за неправеден отказ

-Договор со сопствениците на медиумите и Владата за склучување на Колективен договор за работничките права

-исполнување на минимум критериуми за работење во медиум

-Медиумите да потпишат Документ дека нема да шират говор на омраза, лажни вести

-Да се потпише Кодекс за етички, професионални стандарди

– Порталите да не се регулираат со закон, но да имаат обврска да објават импресум, адреса сопственик но не да се регулираат

Првата фотографија е преземена од Google

Следната недела ќе читате: МРТВ остана пропагандно оружје на ВМРО-ДПМНЕ и со новата власт

Оваа статија e објавена во рамките на регионалниот проект “Невидливото насилство: списанија весници”, поддржан од ЕУ, и дел од програмата “Заштита на слободата на медиумите и слободата на изразување”, имплементирана од Хрватското здружение на новинари, како дел од “Регионалната платформа за медиуми за слобода и безбедност на медиумите” новинари на Западен Балкан “. Проектот се реализираше преку партнерство на шест регионални новинарски здруженија: Независната асоцијација на новинари на Србија, Здружението на новинари на БиХ, Хрватското здружение на новинари, Косовското здружение на новинари, Здружението на новинари на Македонија и Сојузот на медиуми на Црна Гора.

Novinari − prekarijat zadojen samoubilačkom neoliberalnom ideologijom

CJA

10/04/2018

izbori_2016_mmilenkovic_12 — Beograd 24.04.2016. parlamentarni i lokalni izbori, cekanje rezultata, stab, stabovi, izborna noc, rezultati ds, demokratska stranka Foto : Milovan Milenkovic Photo & © by Milovan Milenkovic News Magazine VREME

Korporativni zagrljaj guši sposobnost medija da štite javni interes. Alternativa je da novinarstvo postane javno dobro.

Zamislite da jedno jutro osvane, a nema vesti. Mašina za proizvodnju novih informacija prestane da šljaka, ispred vrata vas sačekaju novine u kojima se krije zaslepljujuća belina praznih strana, vaš omiljeni sajt obuče protestnu crninu, Tanjug prestane da javlja (ovoga puta stvarno), snimatelj RTS-a u poslednjem trenutku odbije da snima redovnu vanrednu lajv konferenciju predsednika Vučića, a visokouticajni kolumnista uglednog dnevnog lista vrcavog stila i vickastih doskočica, solidarišući se, odluči da ne preda kolumnu i to baš na proslavu godišnjice renomiranog lista (istina, zrelog za renoviranje).

Ne mogu to baš da zamislim − odgovara za Mašinu novinar jednog nezavisnog domaćeg medija.

Šansa da se bilo šta od toga što si naveo desi je deset puta manja nego da, recimo to u novinarskom žargonu, glavni urednik crne hronike ujede besnog psa − kaže on, krijući se iza pseudonima Dragan.

Međutim, zbog čega je scenario s početka teksta toliko nerealan? Činjenica proverena iz više „nezavisnih“ izvora, po svim pravilima novinarstva, jeste da bauk krize kruži medijskim svetom. Medijski radnici su u nikad težoj socio-ekonomskoj situaciji, dok su istovremeno u dubokoj krizi legitimiteta. S jedne strane, medijski radnici su u takvoj poziciji zbog sluganjskog odnosa prema korporativno-politički interesima, a s druge strane, zbog iscrpljujuće medijske trke s toksičnom koalicijom amaterskih vesti i novih tehnologija.

Novinari Mašine privoleli su nekoliko novinara/ki da govore o uslovima rada u medijima, pod pseudonimima i, uglavnom, bez pominjanja imena redakcija iz kojih dolaze.

Iz njihovih reči može se zaključiti da novinari u Srbiji često nemaju jasno određeno radno vreme, dok su za njih multitasking i multidisciplinarnost nešto što se samo po sebi podrazumeva. Plate u novinarstvu su na istorijskom minimumu, dok je konkurencija na tržištu rad(nik)a – zbog spuštanje profesionalnih standarda – sve veća. U strahu od gubitka posla, oni pristaju da rade po(d) nepovoljnim ugovorima oročenim stresnom svakodnevicom i budućnošću u magli. Sindikalno organizovanje ili štrajk u takvim uslovima deluju kao nemoguća misija. Međutim, pored socijalnog položaja, čini se da pobunjenički scenario s početka teksta sprečava i neosvešćena uronjenost novinara u neoliberalnu ideologiju i maničan strah od „politizacije“ problema.

„Kad dobijem poruku od banke – pomolim se, pa otvorim“

No, kakva bi i mogla biti budućnost profesije kojoj je u opisu posla da bude servis javnosti i prva linija odbrane građana protiv centara moći, a u kojoj je prosečna plata ekvivalentna vrednosti polovine prosečne potrošačke korpe.

Prema istraživanju UNS-a, oko 38% novinara zarađuje od 250 do 380 evra, isto toliko prima od 130 do 240 evra, a više od 370 evra mesečno ima tek 20% novinara.

Međutim, u novinarstvu, sem u medijima u državnom vlasništvu, gotovo da nema kolektivnih ugovora. Caruje individualistički pristup dogovora o visini plate, pa se dešava da novinarske „zvezde“ imaju plate od više hiljada evra, dok većina drugih novinara jedva spaja kraj s krajem, te su prinuđeni da „tezgare“ da bi se izdržavali.

Sara, novinarka Večernjih novosti koje su jedne od boljestojećih redakcija, tvrdi da je odnos između plate glavnog urednika i prosečnog novinara zaposlenog za stalno u Novostima bila 1:9.

Minimalne plate novinara su oko 50.000 dinara, zavisi od dežurstava i koeficijenata, a honorari su sada, prema mojim saznanjima, oko 35.000. Pređašnji glavni i odgovorni urednik je imao neto platu oko 450.000 dinara, poređenja radi.

Sara je u Novostima prvo radila za fiksni honorar. Međutim, u jednom trenutku poslodavac je odlučio da pređe na plaćanje po učinku. Ona objašnjava kako ju je taj prelaz učinio religioznijom.

U prvim ugovorima smo potpisivali fiksnu cenu honorara. Ta suma nije bila dovoljna da neko sebe izdržava mesec dana, ali ulivala mi je dozu sigurnosti, znala sam koliko para mogu da očekujem na mesečnom nivou. U jednom trenutku nam je ponuđen ugovor u kom neće biti naznačena tačna cifra, kako nam je objašnjeno, da bi mogli da primamo veće honorare nego do tada, u zavisnosti od učinka. Međutim, to je ostavljalo prostora urednicima da subjektivno procenjuju nečiji rad i određuju koliko je neko zaslužio novca. Problem je bio i što nismo imali cenovnik u kome je precizno navedeno koliko košta koja vrsta teksta, na osnovu čega bismo izračunali koliko para smo zaradili. Zato kad sam dobijala poruku od banke, pomolim se, pa otvorim − kaže Sara za Mašinu.

Multitasking i novinar kao „ljudska hobotnica“

Tokom „zlatnog doba“ novinarstva u svetu − nakon Drugog svetskog rata − ali i u jugoslovenskom socijalizmu − novinari su imali više vremena za obrađivanje ozbiljnih tema i to na dubinski način, jer je bilo mnogo više zaposlenih, pa nije bilo toliko pritiska redakcije da li će stići da sve „pokrije“. Takođe, novinarstvo je funkcionisalo po principu novinara-specijalista koji su pratili određene teme i, pored toga što su bili novinari, oni su predstavljali i svojevrsne stručnjake za pojedine oblasti.

Međutim, danas svi rade sve, zbog čega trpe i novinari, ali i javnost usled pada kvaliteta medijskih proizvoda. Dragan za Mašinu ističe da mu upravo multitasking najteže pada jer, kako kaže, pravi od njega „shizofreničara“ i „konstantno isfrustriranu ljudsku hobotnicu“.

Na sajtu na kom radim moram da pišem vesti, ozbiljne tekstove, ali i da se bavim dubinskim istraživanjima. Takođe, imam obavezu, u zavisnosti od smene, da tekstove, slike i video-snimke ubacujem u CMS, da ih delim na društvenim mrežama. To je, druže moj, gomila nekih funkcija od kojih, kad se sve skupi, ponekad hoćeš da prsneš. Pritom, kao što znaš, dnevna redakcija je klasična košnica u kojoj je i inače teško ostati fokusiran. Da, moraš i s urednicima da se boriš za svoje teme, a to je možda i najstresniji deo posla − kaže Dragan za Mašinu.

Ono što opisuju Dragan i Sara potvrdilo je i istraživanje „Od novinara do nadničara” urađeno 2015. godine. Prema ovom istraživanju, 61% novinara karakteriše zabrinjavajuća nesigurnost, odnosno znatno prekarizovani uslovi rada i života, što podrazumeva fleksibilno radno vreme, radni odnos, fleksibilnu i neredovnu platu, ali i višak posla u odnosu na broj radnika. Zbog svega ovoga veliki broj kvalitetnih novinara napušta profesiju, čime polje javnog interesa ostaje još više nezaštićeno.

O katapultiranju iz novinske redakcije razmišljala je i Violeta, mlada novinarka jedne domaće novinske agencije. Violeta u agenciji radi tri i po godine – dve na ugovor o autorskom delu, a potom na ugovor na neodređeno. Plata joj je 30.000 dinara, radi pet dana nedeljno, a nekad joj i subota, koja je neplaćena, bude radna. Kaže da je zadovoljna zbog toga što radi u redakciji u kojoj nema otvorene cenzure. Međutim, razmišljala je da batali novinarstvo zbog preopterećenosti i finansijske situacije.

Najteže mi pada što, u najmanju ruku, radim posao za dvoje, a nisam plaćena onoliko koliko bi trebalo da budem s obzirom na to šta sve radim. Često se osećam napeto zbog preopterećenosti brojem događaja i drugih obaveza koje moram da pokrijem i ispunim tokom jedne smene. Takođe, smeta mi kašnjenje plate, rad po smenama, jer svaki dan menjamo smenu, kao i to što retko imam slobodna oba dana vikenda − ističe Violeta za Mašinu.

Šta ako bih ti rekao da je „objektivnost“ u stvari dominantna ideologija?

Uzevši u obzir da su se mediji u većini slučajeva pretvorili u megafone krupnog kapitala i visoke politike, koja je u poslednjih pola veka takođe glasnik krupnog kapitala, svojevrsna je ironija da su novinari, postavši ideal-tipski prekarijat, na neki način platili cenu izdaje služenja javnom interesu. Kada vidimo da skoro svi mediji „neutralno“ prenose vesti iz „sveta biznisa“ ili o „merama štednje“, dok izveštavanja o radnicima gotovo da nema ili je vrlo površno, kao da ima poetske pravde u tome što su radna prava novinara trenutno poslednja rupa na korporativnoj svirali.

Čini se da će novinarstvo, kako bi povratilo sopstvenu svrhu i identitet, morati da dovede u pitanje sopstvene dogmatske temelje kvaziapolitičnosti na kojima postojano stoji, ali pre svega i da se otvoreno suprotstavi dominantnoj neoliberalnoj (post)ideologiji koju svakodnevno reprodukuje.

Iako to pojedine novinarske veličine iznenađujuće ne razumeju, mediji nisu objektivni posmatrači i neutralni beležnici događaja, već izuzetno značajan društveni akter koji oblikuje javno mnjenje, ali i akter koji je i integralni deo sistema sa svim svojim unutrašnjim zakonitostima. Takođe, ako je društvena funkcija novinarstva da brani javni interes, kako braniti javni interes u vremenu u kome nam se imputira da ne postoji tako nešto kao što je društvena zajednica, a samim tim i javnost? I čemu uopšte novinari ako svega toga nema? − pita se Dragan u razgovoru s novinarom Mašine.

Ovo egzistencijsko-egzistencijalno pitanje u vremenu manje ili više skrivenog PR-a, kada ozbiljni mediji postaju nepotrebni ili čak pretnja svojim moćnim gazdama, čini se nikad aktuelnijim. S obzirom da već duže vreme ne žive od proizvoda svog rada, već od milostinje oglašivača, političara i nesigurnih projekata upitne ideološke pozadine, pitanje je da li postoji održivi model za finansiranje kvalitetnih medija na tržištu, odosno za nezavisnost od korpokratskog zagrljaja.

S obzirom da smo videli kako smo prošli s „famom o privatizaciji“ domaćih medija, možda je vreme pogledati s onu stranu tržišnog fundamentalizma. Logički gledano, ako je osnovna uloga medija zaštita javnog interesa i čuvanje demokratskih vrednosti, ne postoji ništa prirodnije od toga da odgovorno novinarstvo postane javno dobro, zaključak je društvenokritičke redakcije Mašine.

Rečima profesora Roberta Mekčesnija (Roberta McChesney): ,,Verovatno najbolji dokaz da je novinarstvo javno dobro leži u činjenici da nijedan od američkih finansijskih genija ne zna kako da zaradi novac od njega“.

Ako je socijalizam u jednoj zemlji nemoguć, možda da probamo sa socijalizmom u jednoj ekstremno značajnoj društvenoj sferi. Ipak, za to će „pas čuvar demokratije“ morati do kosti da zagrize finansijsku ruku koja ga hrani, a novinari da shvate da je i za njihov i za opstanak profesije u ovom istorijskom trenutku neophodno ono čega se gnušaju – jasna politička mobilizacija.

Local Media in BiH: Financial Dependence and Political Influence

CJA

09/04/2018

The role of local media in each community is of paramount importance. They should serve as a link between the local community and the public and act as means of communication between municipalities or cantons and their citizens. In addition, the media should also be a forum where citizens can express their views and issues that are important to them. But is this so in Bosnia and Herzegovina, and is this possible in a situation where media are exposed to constant political and financial pressures?

The financial dependence on local governments and local political financial centers is the main obstacle faced by local media. All this, of course, has a direct impact on their financial sustainability.

Each canton and each municipality have a local radio or TV station, partly financed by local budgets. In addition to the public outlets, there are hundreds of private radio and TV stations at the local level in BiH. Most of them are politically and financially dependent either from the authorities or from the owners of the large companies that fund them. In addition, local media, primarily the public outlets, often do very little reporting on local topics of interest to the communities in which they operate.

“In the Sarajevo region (Sarajevo and East Sarajevo) there are four TV stations (TV Vogošća, TVSA, OSM TV and TV Alfa) and five radio stations (Radio Vogošća, Radio Istočno Sarajevo, Radio ASK, Radio Avaz and Radio BA) that could be classified as local. Two of those TV and radio stations are publically owned (TV Vogošča, TVSA, Radio Vogošča, Radio Istočno Sarajevo), while the other stations are private,” says Amer Džihana, executive director of the web platform analiziraj.ba.

Džihana believes that under today’s conditions there is almost no local media because the reach of “local” media via the cable and Internet platforms has spread to the whole of BiH. “Despite this shift, the local media, nevertheless, address the audience of a particular local area as they do not have the production capabilities to cover a larger area,” adds Džihana.

How this looks in practice is best shown, for example, in Sarajevo Canton by the numerous debates between cantonal parliamentary representatives regarding how Television Sarajevo does not report on how it should, or, more precisely, how they would like it to. Such public appearances by local politicians represent a direct violation of the freedom of the media.

“What is worrying about the government influence on the local is the general attitude of the public authorities. They feel that because they allocate certain financial and budgetary means to the media, that they have the right to influence the agenda, content, and approach in reporting made by these media. In other words, the media are expected to report on topics that the officials’ supporters consider important and in a way that’s in line with creating their good image,” explains Lejla Turčilo, a professor at the Faculty of Political Science in Sarajevo.

She adds that changes in leadership positions within these local outlets—which is dependent upon their closeness to the political parties in power—does not contribute to the quality of local media reporting.

One picturesque example of political influence on local media is one that comes from the pre-election campaign for the 2008 local elections. At that time, whether by chance or not, TV Vogošča aired a series of videos containing candidate election promises for the Vogošča municipality that concerned future plans and investments for their TV station. Istinomjer published this information, as it was part of the election promises.

Amer Džihana agrees that there is no doubt local authorities hold a strong influence over the media outlets financed by local budgets.

“Unlike public service broadcasters at the national level, where there exists a legal framework that guarantees editorial independence and establishes a set of mechanisms that should ensure this principle in practice, there are no such protection mechanisms for public broadcasters at the local level. The appointment of local media leaders, as well as the allocation of budget funds, is in the hands of local authorities, who then use these mechanisms to ensure obedience,” he explains.

In addition to the overt interference of politics in the work and editorial policy of the local media, publically-owned outlets are not proactive in publishing documents on their business practices, even though they are required to do so in accordance with entity laws on public enterprises. This was also a central issue highlighted in a recent study conducted by Mediacentar Sarajevo.

The study states that entity public enterprise laws require that public companies, which include publically-owned media outlets, are obliged to make available to the public information about their organizational structure and financial operations, either on their websites or in some other accessible way. Of the twenty media outlets that Mediacenter sent questionnaires to, 19 have not published information related to their financial operations on their websites, and only one has published information about their organizational structure.

The Mediacentar research has also shown that public local media are only sending business reports to their founders and cantonal and local assemblies by way of simple form reporting, thus, reports are often lacking in information and detail.

There is an additional side to this coin, says professor Turčilo. In addition to receiving funds from local budgets and commercial advertising, some local media outlets are also involved in special media monitoring agreements for their municipalities, which often include reporting on municipal government activities.

“Thus, the commercial promotion of certain municipal authorities is presented to citizens as ‘pure’ information, and those municipalities that do not contract such agreements with local media are left out of media coverage, which is certainly contrary to the of citizens’ best interests as well as their right to receive information about local communities,” Turčilo said.

One problem, in particular, is the fact that local media often deal with issues that aren’t local. By analyzing the programming content of a television station that should be dealing primarily with local topics, such as TV Sarajevo or TV East Sarajevo, it becomes evident that the stations’ own programming interests prevail over the local issues.

“They will report on issues from amending the Constitution to global affairs and foreign policy, with little emphasis on fulfilling their social functions, such as the creation of a documentary, an educational program, or a children’s program. Some of the TV stations do have such programs, but the quality of the content is up for debate. When programming is based on selectivity and rather than public interest, it presents a big problem indeed,” adds Professor Turčilo.

On the other hand, Amer Džihana believes that local radio stations operating in the public domain do have programs that are relevant to the local population, and this often isn’t the case regarding private local radio stations who primarily broadcast music and advertising content.

“For example, the central news program that comes on TVSA at 18:30 is primarily focused on local content and provides information that cannot be found in reports done by the national news media. In addition to news programming, these media also report on other relevant local content, such as sports, culture, and the economy, however, it is still a fact that local media do not deal with all the issues that are relevant to their local populations,” he adds.

According to Džihana, even when it comes to reporting on specific topics, there is no access to investigative journalism. This is partly due to a lack of capacity, but much more so a result of editorial board efforts to avoid offending local authorities.

Financial dependence is one of the leading causes of the public media’s editorial dependence. Another survey conducted by Mediacentar Sarajevo reveals that editorial independence is really difficult to achieve for media outlets that are directly financed by municipal and cantonal government budgets.

Decisions on the election and dismissal of public media directors and editors are directly influenced by local and cantonal authorities, and these appointments are often instrumentalized in accordance with political interests.

“Political pressures are reflected in the selection of local media editors and managers, as well as in the readiness or unwillingness of local authorities to cooperate with local media if they do not report positively about them. The economic pressures for local media are the same as for other media and are often manifested through the withdrawal of advertising content when reports are released that aren’t in line with the advertiser’s interest. This causes censorship and self-censorship,” says Professor Turčilo.

Amer Džihana explains that the difficult economic situation in BiH, especially within a fragmented media sector that generally has modest financial means, puts almost all media in a difficult economic position.

“This is certainly the case with the local media. Media are generally not in a position to release reports that are critical of their advertisers or of topics tied to the interests of their major advertisers,” he adds.

In a similar fashion, as Džihana explains it, ensuring media obedience has become more difficult for BiH politicians, so all available mechanisms are being used to guarantee the obedience continues.

“The appointment of appropriate people and the provision of financial resources for the work of public media are the basic leverage for achieving these politically-motivated goals. In short, there is no reason to believe that local public media will function independently until institutional independence and transparent funding are ensured,” Džihana concludes.

This article has been published as part of the “Real Voice of Journalism’’ project. The project is funded by the European Union through the small grants programme “Protecting Media Freedom and Freedom of Expression in the Western Balkans” implemented by the Croatian Journalists’ Association as part of the regional project “Western Balkan’s Regional Platform for Advocating Media Freedom and Journalists’ Safety”, which is carried out through the partnership of six regional journalists’ associations – Independent Journalists’ Association of Serbia (IJAS), Association of BH Journalists (BHJ), Croatian Journalists’ Association (CJA), Association of Journalists of Kosovo (AJK), Association of Journalists of Macedonia (AJM), and Trade Union of Media of Montenegro (TUMM).

Using power on the seventh – Montenegro case

TUMM

07/04/2018

PODGORICA, 07.04.2018. – Documentary “Using power on the seventh – Montenegro case”, was created by NGO “35mm” in cooperation with “Vijesti” journalists Svetlana Đokić and Tatjana Ašanin within a small grants program of the project Regional platform for advocating media freedom and journalists safety in the Western Balkans, whose member is Trade Union of Media of Montenegro (SMCG).

The documentary was created with a desire to leave a heritage to future generations, as well as a reminder on dramatic stories of Montenegrin journalists and their lives endangered only because of the job they have chosen, as well as aspiration to investigate and inform citizens about that.

This fundamental democratic value – free media and journalists, and the ability to report freely – is seriously disrupted by a series of attacks and the murders of journalists – most of which are not fully processed and dealt with, mainly due to the ineffectiveness and intentional inertness of the state institutions.

The conclusion of the documentary, which will be premiered on TV Vijesti in April is that intimidating atmosphere has been created, that the public has impression that there is no rule of law, and that there is a conspiratorial cooperation between state authorities and the attackers.

“As a rule, journalists who dared to criticize the government and point to corruption and crime were attacked or in the most drastic case – killed. Investigations were not urgent, effective, professional. Journalists are discouraged, and citizens lose confidence in the ability of the police and prosecutors to find guilty ones and punish them. Investigations must lead to orderers. Any different approach – opens space for new crimes without punishment!”, concludes the documentary.

After the round table held in November 2017, where the victims of the attacks shared their experiences team of NGO “35mm” in cooperation with experienced journalists begun its work on the documentary – within the project „Untold Stories: Journalists at Risk” implemented through small grants program of the project “Regional platform for advocating media freedom and journalists safety in the Western Balkans” implemented by Croatian Journalists Association.

“We are aware that the only united public can create pressure on the authorities in order to launch concrete actions, protect journalists and stop violence against them”, state NGO “35mm” and TV “Vijesti”.

After screening of the documentary, a public debate will be held in the end of April on the topic of media and freedom of expression protection in Montenegro, accompanied by campaigns on social as well as in traditional media.

This project is funded by the European Union through the small grants programme “Protecting Media Freedom and Freedom of Expression in the Western Balkans” implemented by the Croatian Journalists’ Association as part of the regional project Western Balkan’s Regional Platform for Advocating Media Freedom and Journalists’ Safety, carried out through partnership of six regional journalists’ associations – Independent Journalists’ Association of Serbia (IJAS), Association of BH Journalists (BHJ), Croatian Journalists’ Association all public communications, the Grantee is obliged to comply with the European Commission’s visibility requirements (CJA), Association of Journalists of Kosovo (AJK), Association of Journalists of Macedonia (AJM) and the Trade Union of Media of Montenegro (TUMM).

Strong condemnation of the attack on Aida Štilić, journalist of FTV from Bihać

BHJA

06/04/2018

SARAJEVO, 06.04.2018. – The Steering Committe of BH Journalists Association and Free Media Help Line strongly condemn the verbal attack and threats of Asim Kamber, a representative of the political party SDA in the Parliament of the Federation of BiH, addressed to journalist Aida Štilić, a correspondent of FTV from Bihać.

Asim Kamber, who is also a member of the SDA’s top leadership, brutally attacked Aida Štilić in front of a group of journalists in the Unsko – Sanski Canton Government building, insulted her on a professional and personal basis, screamed on her for more than half an hour and threatened to “continue the hack through a private blogger”.

The primitive behavior of Mr. Kamber towards journalist Štilić, the BHJA’s Steering Committee assesses as an attack on the freedom of expression and an attempt to destroy her professional integrity and human dignity. This attack is also the intimidation of a journalist, organized to stop her journalistic research of issues of relevance to citizens of the Unsko – Sanski Canton, whose main actors are Asim Kamber and other senior SDA officials from the canton.

The Steering Committee of BHJA request from the police authorities of the Unsko – Sanski Canton to conduct a detailed investigation into this attack, and taking the measures envisaged by the law against the attacker. Fast and efficient investigation of this attack is a obligation and direct responsibility of police and other investigative authorities of the Unsko – Sanski Canton, who have to show through their acts that they are ready to protect the journalist and her right on free and dignified work, regardless that the attackers position. at the same time, the political party SDA, as the responsible political party, has to publicly dissociate itself from the behavior of its member, who insults media freedom and journalists rights on a rough manner.

Steering Committe of The BH Journalist Association

Regionalna Platforma pozdravlja hapšenje napadača na Sadikovića: Policija pokazala učinkovitost

BHJA

06/04/2018

PODGORICA; 05.04.2018. – Regionalna platforma Zapadnog Balkana za zagovaranje medijskih sloboda i sigurnosti novinara, koja zastupa više od 8000 članova, pozdravlja učinkovitu reakciju Uprave policije Crne Gore, koja je identificirala i privela dvojicu osumnjičenih za podmetanje eksplozivne naprave na automobil u blizini kuće novinara Seada Sadikovića u Bijelom Polju.

Incident se dogodio 1. aprila oko ponoći kad su, kako se pretpostavlja, Ilhan i Hilmo Pepić iz Rožaja bacili eksplozivnu napravu pod automobil koji je bio parkiran ispred Sadikovićeve kuće, a koji ne pripada novinaru ni njegovoj obitelji. Motiv za napad je, kako je priopćeno iz Uprave policije, prilog o muzeju Pepića u Rožajama, koji je Sadiković emitirao u svojoj emisiji „Bez granica“ na Televiziji Vijesti.

„Pozdravljamo akciju policije i to što je Tužilaštvo Pepićima odredilo pritvor od 30 dana, ali ujedno podsjećamo da upravo te dvije institucije nisu poduzele ništa kada je Sadiković više puta, od prosinca 2017. godine, kada je taj prilog emitiran, prijavljivao brojne prijetnje koje je dobivao na razne načine. Da su tada bili efikasniji, do podmetanja eksploziva vjerojatno ne bi ni došlo. Slučaj je također pokazao da su pripadnici Uprave policije učinkoviti kad hoće otkriti i napadače i motiv, što se nije dogodilo u brojnim prethodnim slučajevima napada na novinare koji su ostali neriješeni“, kazala je predsjednica Sindikata medija Crne Gore Marijana Camović.

Regionalna platforma osuđuje svaki napad na novinare zbog posla koji obavljaju i podsjeća da su napadi i prijetnje novinarima izravan napad na slobodu izražavanja i pravo građana da budu informirani.

Svaki napad na novinare je napad na javni interes, demokraciju i prava svih građana.

Od početka 2018. godine, Sindikat medija Crne Gore je zabilježio dva napada na novinare, od čega je jedan bio slučaj prijetnje novinaru, a drugi uništenjem imovine.

Udruženje/udruga BiH novinari

Sindikat medija Crne Gore

Hrvatsko novinarsko društvo

Udruženje novinara Kosova

Udruženje novinara Makedonije

Nezavisno udruženje novinara Srbije

Council of Europe: Decrease influence of media owners on editorial policy

TUMM

05/04/2018

PODGORICA, 05.04.2018. – Representatives of the Council of Europe (CoE) presented today the results of Montenegro Media Sector Inquiry, conducted from August last year until January this year, within JUFREX, a joint program of CoE and the European Union (EU).

During the development of the Inquiry, which was conducted by a team of international experts, representatives of the Trade Union of Media of Montenegro (SMCG) were also consulted.

The document states that legislative mechanisms should be adopted to ensure the editorial independence and the legal protection of journalists in cases of ownership change and / or editorial policy. This was also one of the recommendations presented by SMCG in December 2017, after its analysis of the Law on Electronic Media and the Media Law.

“The journalists’ labor and employment rights should be respected and properly implemented by the industry”, recommended CoE.

Also, experts stressed that private media should be strongly encouraged to engage in dialogue with the national trade union – Trade Union of Media of Montenegro, which, as they pointed out, has been working for a long time on a branch collective agreement.

“Draft has been ready for a year now and the employers have not taken any further action or reaction”, states the document.

The Inquiry also showed that media market is small and economically underdeveloped with a large state intervention, and that the legal framework is incoherent. Also, one of the conclusions is that the independence of public broadcasters must be ensured at national and local level.

According to CoE expert and editor of the report, Tanja Kerševan Smokvina, it is necessary to revise existing regulations and avoid ad hoc and fragmented solutions, but also to increase the transparency and objectivity of media financing.

“It is necessary to strengthen the independence and efficiency of regulation, strengthen self-regulation and the application of professional standards and provide a safe environment for journalists in order to be able to do their job,” said Kerševan Smokvina.

According to Minister Aleksandar Bogdanović, in Montenegro is systematically working to improve freedom of expression through a legislative framework based on media freedom principles, media pluralism, independent regulation, and self-regulation.

Plamena Halacheva, Chargée d’affaires and Head of Political Section at the EU Delegation to Montenegro highlighted that freedom of the media was a non-negotiable condition for any candidate country on its way towards EU membership, and an important indicator of the functioning of rule of law.

1...343344345...469 Page 344 of 469

Safejournalists.net